آیا آتشسوزی سریالی جنگلهای هیرکانی طبیعی است!/ چهکسانی آتش به جان جنگلها میاندازند؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، کارشناسان و مسئولان معتقدند بیش از 95 درصد آتشسوزیهایی که در عرصههای جنگلی رخ میدهد منشأ انسانی دارد، اما اینکه آتشهایی که به جان نحیف جنگلها میافتد تا چهحد عمدی یا سهوی است، موضوعی است که خیلیها از پاسخ به آن طفره میروند، شاید بخشی از آن بهخاطر این است که «دزد ندیده پادشاه است» و تا زمانی که عامل آتش زدن جنگلها را شناسایی نکنند نمیشود درباره آن بهیقین سخن گفت.
بهار و تابستان داغ کنار پاییز کمبارش و در برخی مناطق بیبارش سبب شده است فشار زیادی بهروی اکوسیستم جنگلی باشد. تجربه و آمارها نشان میدهد هرسال که پاییز با خشکی شروع میشود حتماً آتشسوزیها هم یکی پس از دیگری رخ میدهد.
امسال هم با توجه به شرایط اقلیمی و خشکی هوا و پاییزی بدون بارش مؤثر، وضعیت برای وقوع آتشسوزی در بستر جنگلها و مراتع فراهم است، گاهی حتی یک تهسیگار که در طبیعت انداخته میشود میتواند بلای جان جنگلها شود.
اما آیا همه آتشسوزیها ناشی از تهسیگارها و سهلانگاری مردم و گردشگران است؟ سؤالی که خیلیها پاسخش را میدانند اما از حرف زدن درباره آن اجتناب میورزند.
عرصههای منابع طبیعی در کشور مساحتی افزون بر 132 میلیون هکتار دارد که دارای شرایط اقلیمی و توپوگرافی متنوعی است. حفاظت از این عرصهها با توجه به گستردگی آنها، کمبود نیروها و تجهیزات و همچنین سوءاستفاده متخلفان با چالشهای جدی مواجه است.
در این میان آمارهای رسمی نیز نشان میدهند سالانه 49 هزار هکتار از عرصههای منابع طبیعی کشور در آتش میسوزد. در هشتماهه امسال نیز افزون بر دو هزار و 310 فقره حریق در سطح جنگلها و مراتع کشور رخ داده که موجب آسیب به 45 هزار و 809 هکتار از اراضی ملی، مرتعی و جنگلی شده است، آماری که از رشد 12درصدی در تعداد وقوع آتشسوزیها حکایت دارد.
براساس آمارهایی که فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی کشور اعلام کرده است استان فارس با 12 هزار و 841 هکتار وسعت حریق در رتبه اول قرار دارد، پس از آن استانهای کردستان با 4 هزار و 875 هکتار، کرمانشاه با 4 هزار و 737 هکتار، کهگیلویه و بویراحمد با 4 هزار و 241 هکتار، آذربایجان غربی با 3 هزار و 216 هکتار و آذربایجان شرقی با دو هزار و 905 هکتار در رتبههای بعدی قرار دارند.
از نظر تعداد حریق نیز استان فارس با 295 فقره در هشت ماه رتبه اول را در وقوع آتشسوزیها دارد و استانهای کردستان با 263 فقره، آذربایجان غربی با 170 فقره، گلستان با 158 فقره و آذربایجان شرقی با 147 فقره بهترتیب بیشترین تعداد آتشسوزیها را داشتند.
این آمارها نشان میدهد جنگلهای کشور شرایط مطلوبی ندارند و در شرایط کنونی آماده یک جرقهاند تا فاجعهای مانند الیت و حتی بدتر از آن رقم بخورد.
با وجود اینکه سازمان منابع طبیعی کشور ورود به عرصههای جنگلی را تا زمان بارش مؤثر در حوزههای هیرکانی، ارسباران و زاگرس ممنوع کرده است اما مشاهدات میدانی خبرنگار ما نشان میدهد نهتنها بخشی از مردم از این ممنوعیت تمکین نمیکنند بلکه زبانه کشیدن شعلههای آتشی که در جنگل برپا کردهاند از کنار جادهها نیز دیده میشود.
اما صحنه عجیبی که در برخی از مناطق جنگلی دیده میشود وجود لاستیکهای خودرو بهتعداد قابل توجه و در فواصل متفاوت در حاشیه و حتی عرصههای جنگلی است، مسئلهای که شبهه عمدی بودن بخشی از آتشسوزیها را به ذهن متبادر میکند، هرچند مسئولان محافظهکارانه، از پاسخ به آن عبور میکنند.
نکته قابل تأمل در آتشسوزیهای اخیر که هم در منطقه حفاظتشده الیت که تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد، هم در جنگلهای هیرکانی استان گلستان میتوان به آن اشاره کرد، وقوع حریق در مناطق سختگذر و صخرهای است. در الیت آتش در 21کیلومتری از جاده رخ داده بود و شرایط توپوگرافی و سختگذر بودن آن کار را برای مهار و اطفای حریق دشوار ساخته بود.
در جنگلهای استان گلستان عمده این حریقها در مناطقی مشابه رخ داده است، یعنی در مناطق سختگذر که حداقل سه تا چهار ساعت پیادهروی را میطلبد، ضمن اینکه اغلب این محلها صخرهای و با شیب زیاد هستند. دور از ذهن است که مردم یا گردشگران که برای تفریح به این مناطق میروند در چنین نقاطی آتش روشن کرده باشند و بدون اطمینان از خاموش کردن آن، محل را ترک کرده باشند!
موضوعی که واقعیت دارد و قابل کتمان هم نیست این است که برخی متخلفان از قاچاقچیان چوب و تولیدکنندگان ذغال گرفته تا کسانی که بههردلیلی مرتکب تخلف شدهاند و منابع طبیعی گزارش تخلفاتشان را به دستگاه قضایی داده است، بعضاً با تخریب منابع طبیعی و شاید با آتش زدن جنگلها عقدهگشایی میکنند.
با این تفاصیل و با توجه به تغییرات اقلیمی سریع و گسترده و اهمیت حفظ جنگلها بهعنوان ریههای این کشور خشک و بیآب، میطلبد که قوای سهگانه هرکدام بهنحوی به کمک بیایند تا این میراث چند میلیون ساله از دستبرد و تخریب انساننماها و حوادث طبیعی از جمله آتشسوزیها در امان بمانند.
انتهای پیام/+
