پس از عملیات ایران؛ تلاش آمریکا برای جبران ضعف‌های سنگرشکن‌ها
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: آمریکا در حمله اول تیرماه خود به سایت‌های هسته‌ای ایران، از قوی‌ترین بمب معروف سنگرشکن دنیا موسوم به MOP استفاده کرد، با این حال پس از گزارش‌های ضدونقیض داخل آمریکا در ارزیابی میزان آسیب‌های وارده این بمب‌ها به سایت‌های هسته‌ای ایران، آمریکا به دنبال ساخت نسل جدید این بمب‌ها برآمده است. رسانه اسرائیلی یدیعوت آحارونوت نوشت که نیروی هوایی آمریکا به دنبال توسعه بمب سبک‌تر NGP جای MOP است که احتمالا این بمب به یک موتور موشکی برای نفوذ به اعماق زمین مجهز خواهد شد.
نیروی هوایی ایالات متحده قراردادی را به بوئینگ و شرکت همکاران پژوهش کاربردی (ARA) واگذار کرده است تا نسل جدیدی از بمب‌های سنگرشکن (Bunker-Buster) را توسعه دهند؛ سلاح‌هایی که قرار است نسبت به بمب سنگرشکن فعلی (Massive Ordnance Penetrator) کوچک‌تر، سبک‌تر و مخرب‌تر باشند.
طبق توافقی که هفته گذشته امضا شد، باید ظرف ۲۴ ماه نمونه اولیه‌ای آماده شود. این سلاح جدید که رسما «نفوذگر نسل بعد» (Next Generation Penetrator — NGP) نامیده شده، قرار است اهداف مستحکم را در عمق‌های بیشتری هدف قرار داده و همزمان با بمب‌افکن‌های رادارگریز آینده B-21 Raider سازگار باشد.
در عملیاتی که در ژوئن (عملیات «چکش نیمه‌شب») انجام شد، ۶ فروند بمب‌افکن B-2، دوازده بمب سنگرشکن را روی تاسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران در فوردو رها کردند و بمب‌افکن هفتم ۲ بمب دیگر را به نطنز زد. این نخستین به‌کارگیری عملیاتی بمب سنگرشکن MOP بود. بمبی که پیش از آن تنها در رزمایش‌ها محک خورده بود و محدودیت‌های قابل‌توجهی را نشان داد.
گزارش‌ها حاکی است که برای نفوذ به یک نقطه مشخص در فوردو، ۶ فروند بمب لازم بود؛ بمب‌های بعدی پس از انفجار بمب‌های اولیه، با عمق بیشتری می‌کوشیدند به هسته تاسیسات برسند.
مشخصات و دلایل نیاز به سلاح جدید
بمب سنگرشکن کنونی بیش از ۱۳.۵ تن وزن دارد، ۶.۲ متر طول و ۸۰ سانتی‌متر قطر دارد و توان نفوذ تا ۶۰ متر (۲۰۰ فوت) بتن یا سنگ تقویت‌شده را پیش از انفجار دارد. تنها بمب‌افکن B-۲ قادر به حمل آن است و هر پرواز می‌تواند ۲ سلاح حمل کند؛ نکته‌ای که باعث می‌شود هواپیماهای حامل بمب مجبور شوند برای رهاسازی سلاح، به هدف خیلی نزدیک شوند.
مقامات نیروی هوایی می‌گویند یک نفوذگر کوچک‌تر و چندمنظوره‌تر اجازه می‌دهد از پلتفرم‌های متنوع‌تری استفاده شود (از جمله هواپیماهای دوربرد) و نیاز به اعزام تعداد زیاد بمب‌افکن را کاهش می‌دهد.
بمب سنگرشکن (MOP) که توسط بوئینگ و آژانس کاهش تهدیدات دفاعی (DTRA) توسعه یافته، هنوز بزرگ‌ترین بمب ضدپناهگاه عملیاتی در جهان است. این بمب مجهز به جی‌پی‌اس، سیستم ناوبری اینرسی و «فیوز هوشمند» است که می‌تواند زمان انفجار را بر اساس عمق تغییر دهد؛ به‌گونه‌ای که بتواند «تعداد طبقات» را محاسبه و فضاهای داخلی را برای هدف‌گیری تشخیص دهد. با این حال، حملهه ژوئن به فوردو نشان داد چندین بمب برای رسیدن به هسته تاسیسات لازم است.
در گذشته نفوذگرهایی مانند GBU-28 و GBU-37 وزنی حدود ۲.۲۷ تن داشتند؛ بمب سنگرشکن بیش از شش برابر سنگین‌تر است. در خواست نیروی هوایی از صنایع در فوریه ۲۰۲۴ برای طراحی بمب سنگرشکن پیشرفته (NGP)، مشخصات را چنین تعیین کرد: وزن حداکثر ۱۰ تن — یعنی ۳.۵ تن سبک‌تر از بمب سنگرشکن کنونی — دقت کمتر از ۲.۲ متر حتی در شرایط اخلال یا فقدان جی‌پی‌اس، و بهبود اثرات نفوذ و تکه‌تکه شدن.
سبکی طراحی به منظور افزایش سازگاری با هواپیماهای بیشتر و افزایش برد مورد نظر است. مقامات همچنین افزودن موتور موشکی به سلاح را برای افزایش نفوذ و امکان پرتاب از فواصل بیشتر در نظر گرفته‌اند تا قرار گرفتن در معرض سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته کاهش یابد. در این فراخوان از پیمانکاران خواسته شده حدود ۱۰ نمونه مقیاس‌شده و ۳ تا ۵ مدل تمام مقیاس را ظرف ۱۸ تا ۲۴ ماه تحویل دهند که چارچوب زمانی جسورانه‌ای برای تسریع آزمایش و توسعه به شمار آمده است.
فناوری هدایت و فیوز هوشمند
نیروی هوایی خواستار سامانه‌های پیشرفته ناوبری، کنترل و هدایت شده که حتی در محیط‌های متخاصم دقت بالا را حفظ کنند — فراتر از هدایت‌شونده‌های فعلی که در شرایط ایده‌آل دقت ۵ متری دارند اما در صورت فقدان سیستم جی‌پی‌اس ممکن است ده‌ها متر خطا کنند. انتظار می‌رود نسل جدید فیوزهای هوشمند نیز ویژگی «شمارش طبقات» را که با بمب سنگرشکن (MOP) معرفی شد، دقیق‌تر کند.
تا زمان ورود بمب سنگرشکن پیشرفته (NGP) به خدمت، نیروی هوایی آمریکا قصد دارد موجودی فعلی بمب‌های سنگرشکن را گسترش دهد تا قابلیت عملیاتی حفظ شود. دیوید آلوین، رئیس ستاد نیروی هوایی، در جریان نشست سنا پس از حمله به ایران در ژوئن گفت«حال که فهمیده‌ایم آن بمب‌های سنگرشکن کارایی داشته، مطمئنم دشمنان ما در پی یافتن راه‌هایی برای سازگاری هستند، ما برای گام‌های بعدی آماده می‌شویم تا جلوتر از آنها بمانیم.»
