انحصار خودروسازان شکست
سعیده محمد – ایده روز | کابینه دولت سیزدهم در راه تحقق وعده‌ها و خواسته‌های شهید ابراهیم رئیسی است.
آزادسازی واردات خودرو از سوی تمام افراد حقیقی و حقوقی، یکی از موضوعاتی بود که شهید ابراهیم رئیسی در آخرین روزهای سال 1400 خواست و تأکید کرد که واردات خودرو باید آزاد شود تا خودروسازان و مونتاژکاران در یک فضای رقابتی و به دور از انحصار فعالیت کنند، این خواسته در حالی مطرح شد که در دولت حسن روحانی برای خودروسازان حیاط خلوت ایجاد شده بود و آنها هر گونه که تمایل داشتند با مردم رفتار می‌کردند. پیش فروش‌های غیرواقعی، خودروهای بی‌کیفیت و قدیمی، بدقولی در تحویل خودرو و… تنها بخشی از مشکلاتی بود که خودروسازان برای مردم ایجاد کرده بودند. در این میان مونتاژکاران هم از آب گل آلوده ماهی می‌گرفتند. مونتاژکاران که به گرانفروشان چینی هم شُهره شدند، خودروهایی که در کشورهای مختلف با قیمت‌های بسیار کمتر عرضه می‌شود را بیش از سه برابر قیمت به مردم می‌فروشند و متأسفانه به جهت تنوع پایین محصول در بازار، تعداد کثیری از مردم به اجبار خودروهای چینی بی‌کیفیت را خریداری می‌کنند. این رویه چالش‌های جدی را برای مردم رقم زد. این روزها خریداران خودروهای چینی از کیفیت پایین محصولاتی که مونتاژکاران عرضه می‌کنند، ابراز گلایه می‌کنند و تأکید دارند که قیمت‌ها با محصول ارائه شده، سنخیتی ندارد.
در دولت مردمی سیزدهم و در راستای بهبود شرایط خرید برای عموم مردم، واردات خودروهای صفر کیلومتر و کارکرده آزاد شد. براین اساس دولت شهید ابراهیم رئیسی در مقابل تصمیم اشتباه دولت دوازدهم ایستاد و اجازه نداد که اجحاف بیشتری صورت گیرد.
از آخرین اقدامات دولت سیزدهم موافقت با واردات خودروهای کارکرده است؛ تمام مردم می‌توانند خودروهای کارکرده (از سال 2019 تاکنون) وارد کشور کنند. این خبر اتفاق‌های خوبی را در بازار خودرو رقم زد که مهم‌ترین آن فروکش شدن عطش خرید خودروهای داخلی و به خصوص مونتاژی است. بر این اساس قیمت خودروهای چینی به یک‌باره در بازار ریزش کرد و به تناسب آن قیمت خودروهای داخلی هم کاهشی شد.
آن‌طور که فعالان بازار خودرو عنوان کردند طی دو روز اخیر قیمت خودروهای چینی کاهش شدیدی را تجربه کرده است و حتی آنهایی که به دنبال خرید خودروهای چینی با هدف سرمایه‌گذاری بودند، ترجیح دادند که دست نگه دارند. کاهش قیمت خودروهای چینی در بازار از 9 میلیون تومان تا 30 میلیون تومان بوده است و حتی این پیش‌بینی وجود دارد که کاهش قیمت بیشتر شود.
فعالان بازار خودرو تأکید کردند که با واردات اولین سری از خودروهای کارکرده، ریزش قیمت خودروهای چینی و داخلی بیشتر خواهد شد و حتی این احتمال وجود دارد که تقاضا برای خرید خودروهای چینی به کمترین حد خود برسد. براین اساس مونتاژکاران مجبور می‌شوند از قیمت‌های فضایی که روی خودروهای خود گذاشتند فاصله بگیرند و خودروها را به قیمت سایر کشورها برسانند.
کاهش قیمت و تنوع‌بخشی
حسین کاظمی فعال بازار خودرو گفت که قیمت خودروهای داخلی طی روزهای اخیر از 2 الی 7 میلیون تومان کاهش را تجربه کرده و حتی تقاضا برای خرید خودرو نزولی شده است. همچنین مردم مانند چند هفته پیش برای خرید عجله‌ای ندارند.
او بازار خودرو را در شرایط رکود دانست و تأکید کرد که ادامه وضعیت موجود باعث کاهش بیشتر قیمت‌ها خواهد شد.
کاظمی عنوان کرد که آزادسازی واردات خودرو ضمن تنوع بخشی به سبد محصولات به رونق بازار خودرو هم کمک خواهد کرد و از سویی مردم می‌توانند خودروهای خوب و باکیفیت خریداری کنند.
او اقدام دولت سیزدهم در آزادسازی واردات را مثبت دانست و گفت که خودروهای دست دوم خارجی بسیار بهتر از خودروهای صفر کیلومتر داخلی است.
کارشناسان بازار تأکید دارند که امروز (اول مردادماه) جلسه شورای رقابت برای بازنگری محصولات ایران خودرو و سایپا برگزار می‌شود، در سنوات گذشته تا این خبر رسانه‌ای می‌شد، بازار واکنش منفی نشان می‌داد اما در این دوره به
جهت آن‌که همه می‌توانند خودرو وارد کنند، بازار با نوسان قیمت روبه‌رو نشده و قیمت‌ها همچنان کاهشی است.
شفاف‌سازی روند واردات
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت نیز در خصوص واردات خودروهای کارکرده گفت: بحث انتقال فناوری در واردات خودروهای کارکرده وجود ندارد و نکته مهم آن ارز است که برای ماده ۳ و ۵ آن باید تعیین تکلیف شود. اگر بخواهند از محل تخصیص ارز به وزارت صمت تأمین شود عملاً به چالش خودروهای نو مبتلا می‌شود یعنی ابتدا باید بحث ارز تعیین تکلیف شود که گفته از محل سپرده‌های خارجی وارد شود. با توجه به اینکه خودروها مستقیم از شرکت خارجی وارد نمی‌شود و انتقال فناوری برای شرکت‌های بازرگانی معنی خاصی ندارد، وزارت صمت برای تعیین تکلیف و تسهیل این امر لایحه‌ای را به مجلس می‌برد تا این موضوع به عنوان شرط ابتدایی، شرکت‌ها را با چالش قانونی مواجه نکند تا چرخه واردات شکل بگیرد.
ضیغمی درباره بازار خودرو امسال گفت: خودروهای دپو شده در گمرک و حضور شرکت‌های بزرگ برای واردات نشان از روان شدن بازار خودرو می‌دهد.
او در ادامه با بیان اینکه حدود ۲۰ هزار خودرو هم‌اکنون در گمرکات وجود دارد، گفت: از ابتدای سال تاکنون حدود ۹ هزار خودرو ترخیص شده است. بیشتر خودروها از کشورهای آسیای جنوب شرقی وارد می‌شوند، علاوه بر ثبت سفارش و تولید، معمولاً یک ماه و نیم حمل آن زمان می‌برد به همین دلیل هم‌اکنون تعداد قابل توجهی در گمرکات کشور خودرو داریم و ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار دستگاه خودرو به مقصد ایران در منطقه دپو شده است. همچنین تعدادی خودرو در کارخانه‌ها منتظر مجوز یا تأمین ارز برای بارگیری به سمت کشور است.
ضیغمی در خصوص مجوز واردات خودرو به شرکت‌های بزرگ خودروسازی گفت: سال گذشته وزارت صمت به بیش از ۴۵ شرکت مجوز واردات داد و ثبت سفارش همه این شرکت‌ها تأیید شد، اما بسیاری از شرکت‌ها از این مجوز استقبال نکردند و حدود ۵ شرکت از این مجوز استفاده کردند.
او با بیان اینکه امسال روند واردات متفاوت شده است، ادامه داد: برخی شرکت‌ها به دلیل حضور رقبا وارد شده‌اند برخی نیز خود تولیدکننده شده‌اند و با وجود دارا بودن مجوز ترجیح می‌دهند به صورت قطره چکانی وارد کنند به همین دلیل امسال واردات انحصاری نیست و به هر شرکتی با هر نشانی مجوز می‌دهیم.
معاون وزیر صمت به روند کند این فرایند در سال گذشته اشاره کرد و گفت: به خودروسازان مجوز واردات دادیم، اما فقط یک شرکت استقبال کرد به همین دلیل از ۶ ماه گذشته قوانین به سمتی رفت که مردم هم بتوانند خودرو وارد کنند، اما قوانینی همچون انتقال فناوری و الزام خدمات که پیش از این (سال ۹۶) نبود، واردات را برای مردم و سایر شرکت‌ها سخت کرده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: در ثبت نام جدید خودروهای وارداتی، ۱۳۰ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند. از این تعداد ۷۰ هزار نفر ۳ خودروی خاص ثبت نام کرده‌اند که نشان دهنده نیاز بازار و متقاضیان به این نوع خودروهاست و برخی خودروها هنوز تکمیل ظرفیت نشده‌اند.
او از اختصاص یک و نیم میلیارد دلار برای ثبت سفارش واردات خودرو در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: تلاش بر این است که در رایزنی با بانک مرکزی، میزان ارز تخصیصی برای واردات خودرو افزایش یابد.
سپری شدن روزهای آرام در بازار
دولت سیزدهم همان‌طور که وعده داده بود، واردات خودرو را آزاد و شرایطی را فراهم کرد که مردم بتوانند در یک بازار آرام، مطمئن و رقابتی صاحب خودرو شوند. بر این اساس توصیه فعالان بازار خودرو این است که مردم برای خرید خودرو عجله نکنند و همچنین دولت چهاردهم، مسیر دولت سیزدهم را طی کند و مانند دولت‌های گذشته از خودروسازان که در حق مردم اجحاف می‌کنند، حرف شنوی نداشته باشد.دولت چهاردهم در حالی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد که بازار خودرو، روزهای آرامی را سپری می‌کند و تنش در بازار نیست به خصوص اینکه اکنون شرایط برای واردات خودرو برای افراد حقیقی و حقوقی آزاد شده است. بازار خودرو در شرایطی آرام شده است که خبر افزایش کارخانه‌ای برخی از خودروها نتوانسته بازار را بهم بریزد؛ این درحالی است که اگر این خبر قبل از نیمه دوم سال 1400 اعلام می‌شد، قیمت خودرو در بازار با شیب تندی افزایشی می‌شد.
