ایران و چین چگونه تحریم ها را دور می زنند؟ | دو راهکار ویژه برای بی اثر سازی تحریم
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: همکاری‌های ایران و چین علیه تحریم‌های غربی – آمریکایی همچنان در کانون توجه اندیشکده‌های غربی قرار دارد و بنیاد آمریکایی «دفاع از دموکراسی‌ها» در روزهای اخیر با انتشار یک ارزیابی تحلیلی، به زوایای مختلف همکاری‌های تهران و پکن در این حوزه پرداخته‌است.
در این گزارش با اشاره به همکاری‌های اقتصادی ایران و چین، تاکید شده‌است که پکن به موتور اصلی استراتژی ایران برای دور زدن تحریم‌ها تبدیل شده‌است؛ «برای سال‌ها، چین بزرگ‌ترین خریدار نفت و دیگر کالاهای تحریم شده ایران بوده‌است، به‌گونه‌ای که حدود ۹۰درصد از نفت صادرشده ایران و ۲۵درصد از کالاهای غیرنفتی این کشور را خریداری می‌کند، اما درباره چگونگی تأمین مالی این مبادلات اطلاعات کمی در دست است».
در ادامه با اشاره به اینکه «با کاهش مواجهه بانک‌های بزرگ چینی با ایران به‌دلیل نگرانی‌های تحریمی، پرسش‌ها درباره نحوه عملکرد کلی تجارت چین و ایران همچنان بی‌پاسخ مانده»، افزوده است: «گزارش‌های اخیر «وال‌استریت ژورنال» و «بلومبرگ» به پر شدن این خلأ کمک می‌کند. این گزارش‌ها دو ستون اصلی فرایند دور زدن تحریم‌ها را آشکار کرده‌است: یک شبکه مخفی پرداخت نفت در ازای زیرساخت و یک سیستم پیشرفته تهاتر که حول بخش‌های تحریم شده خودرو و فلزات ایران متمرکز است».
این گزارش ادامه داده است که «این دو راهکار نشان می‌دهد چگونه چین به آرامی سیستم‌های مالی موازی‌ای می‌سازد که تحریم‌های آمریکا را دور می‌زند و به ایران اجازه می‌دهد صادرات نفت را حفظ کند، کالاهای حیاتی وارد کند و پیوندهای اقتصادی خود با پکن را عمیق‌تر سازد».
دور زدن تحریم‌های نفتی
در گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها درباره ساختارهای نفتی ادعایی نیز تصریح شده‌است: «وال‌استریت ژورنال ساختار پرداخت مخفی‌ای را کشف کرده که میلیاردها دلار را از پکن به تهران برای خرید نفت خام، خارج از سیستم مالی تحت رهبری آمریکا منتقل می‌کند. این طرح حول محور یک شرکت بیمه‌گر اعتباری دولتی چین و یک کانال مالی مبهم، که در فهرست بانک‌های ثبت شده چین وجود ندارد، می‌چرخد».
در ادامه این گزارش آمده است: «مقام‌های غربی تخمین می‌زنند در سال ۲۰۲۴، حدود ۸.۴ میلیارد دلار پرداخت بهای نفت از طریق این شبکه انجام شده‌است که پروژه‌هایی از فرودگاه‌ها و پالایشگاه‌ها تا شبکه‌های حمل‌ونقل را تأمین مالی می‌کند. این مدل مشابه چارچوب نفت در ازای وام چین در عراق است، جایی که وام‌های حمایت‌شده، ساخت‌وساز را در ازای تأمین نفت بلندمدت تضمین می‌کنند».
شبکه تهاتر ایران و چین
در گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها همچنین ادعا کرده‌است که در کنار مدل «نفت در برابر زیرساخت»، شرکت‌های بزرگ خودروسازی و فلزات چین، سیستم تهاتری با ایران دارند که کانال‌های بانکی سنتی را دور می‌زند».
در این گزارش تاکید شده است که ایران در سال ۲۰۲۳ با کمک چینی‌ها، حدود ۶.۱ میلیارد دلار فلزات صنعتی به جهان صادر کرده است؛ آماری که نشان‌دهنده افزایش رخنه‌های ضدتحریمی در ساختار نظام مالی جهانی است؛ «بازیگران داخلی و دولتی در قلب صنعتی چین، فعالانه از دور زدن تحریم‌ها حمایت می‌کنند».
نگران ناوگان سایه
بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، که رویکردهای ضدایرانی آن عیان است، در جمع‌بندی گزارش خود تاکید کرده‌است که مهار تجارت چین و ایران، نیازمند اجرای دقیق تحریم‌هاست؛ «وظیفه اصلی واشنگتن، متلاشی کردن شبکه‌های لجستیکی و مالی است که به ایران امکان می‌دهند نفت، پتروشیمی و فلزات را پنهان و صادر و سرمایه و کالاهای واسطه‌ای وارد کند».
این گزارش اضافه کرده‌است: «اجرای قوانین باید از دریا آغاز شود و آمریکا و متحدانش سریع‌تر شناورها را، که با عنوان «ناوگان سایه» فعالیت می‌کنند، شناسایی و تحریم کنند».
