شخصی‌سازی درمان معتادان با هوش مصنوعی امکان‌پذیر است
۱۵:۰۳ – ۱۴ شهريور ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان – همزمان با آخرین روز از «هجدهمین کنگره دانش اعتیاد» پنل تخصصی با عنوان «کاربرد موبایل در درمان اعتیاد؛ از مبانی علوم اعصاب تا ملاحظات سیاست‌گذاری» در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد.
مجید قربانی، مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در امور درمان در این نشست به «چالش‌های استفاده از فناوری‌های دیجیتال و هوش مصنوعی برای پذیرش درمان‌های دیجیتال در طب اعتیاد» پرداخت و گفت: ما هنوز به مرحله‌ای نرسیدیم که برای درمان اعتیاد از فناوری‌های دیجیتال و هوش مصنوعی بهره ببریم، اما این امکان برای بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین وجود دارد.
وی با اشاره به جدی شدن بحث هوش مصنوعی در یک دهه اخیر در دنیا، گفت: تکنولوژی و فناوری‌های نوین اکنون در حوزه‌های پیش‌بینی، هشدار سریع و تصمیم‌یار، تجویز دارو، یادآوری، ارائه خدمات و … قابل بهره‌گیری است.
قربانی خاطرنشان کرد: اکنون درصد زیادی از کاربران موبایل با هوش مصنوعی کار می‌کنند و در آینده نزدیک، ما به اعتیاد با مشورت با هوش مصنوعی یا چت‌بات‌ها دچار خواهیم شد.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در امور درمان تصریح کرد: اکنون طرحی در ستاد دنبال می‌شود که بتوانیم پراکندگی معتادان را مشاهده کنیم و خدمات درمانی را در آن نقاط تجمعی این افراد ارائه دهیم و در این رابطه استفاده از اینترنت اشیاء حائز اهمیت است.
وی با اشاره به هوش مصنوعی در درمان اعتیاد، گفت: در این رابطه می‌توانیم از هوش مصنوعی برای درمان اختصاصی بر حسب نیاز فرد و نوع ماده مصرفی بهره ببریم. اکنون بزرگترین مشکل ما در بحث اعتیاد بحث عود اعتیاد است که این اپلیکیشن‌ها در پیشگیری از عود می‌توانند کمک‌کننده باشند.
قربانی افزود: اکنون شرکت‌هایی هستند که با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به برنامه‌نویسی در حوزه درمان می‌کنند.
وی با اشاره به چالش‌های بهره‌گیری از هوش مصنوعی و فناوری دیجیتال در درمان معتادان، گفت: بحث امنیت دیتا در این حوزه یک چالش اساسی است، همچنین تفاوتی بین درمان‌گر و هوش مصنوعی وجود دارد، فرض بر این است درمان‌گر، رازداری، محرمانگی و شرایط اخلاقی را رعایت و ارتباط عاطفی با بیمار خود برقرار می‌کند، اما این اپلیکیشن‌ها هنوز این آمادگی را ندارند با یک سری از کلمات، اصطلاحات و عبارات به ما درک هم‌دلانه‌ای را می‌دهند، اما عملاً هنوز نتوانستند جای درمان‌گران را در حوزه اعتیاد بگیرند.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در امور درمان متذکر شد: این اپلیکیشن‌ها در روستا یا مکان‌های دورافتاده شاید قابل استفاده نباشند همچنین دسترسی نابرابر به فناوری یکی از مسائلی است که همیشه مانع از کاربرد این موضوع می‌شود، ما هنوز اطلاعات و شواهد کافی به منظور بهره‌گیری از این فناوری‌های نوین را برای درمان اعتیاد نداریم، حوزه درمان، حوزه‌ای خاص است و باید با یک ارتباط بین فردی صورت گیرد لذا هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال نمی‌توانند جای درمان‌گر را بگیرند و این موضوع به عنوان یک چالش مطرح است.
علی رشیدی‌پور؛ رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سمنان نیز در این پنل به موضوع مورد ارائه خود مبنی بر «مبانی عصبی اثربخشی مداخلات موبایل‌محور در بازسازی مدار‌های پاداش مغز» پرداخت و گفت: به طور کلی اعتیاد یک ناخوشی بسیار پیچیده است که عوامل مختلفی در آن دخیل هستند، و یک عارضه عودکننده است.
وی تصریح کرد: اثر اعتیاد در مغز بسیار طولانی است و حتی پس از توقف مصرف روی می‌دهد.
این استاد دانشگاه گفت: در قلب اعتیاد در مغز، یک هسته مرکزی وجود دارد که هاب این منطقه است. این هسته بسیار کوچک است و اگر دوپامین در آن به افزایش پیدا کند، در فرد احساس خوشی پیش می‌آید که در فرد مصرف‌کننده موادمخدر، این افزایش دوپامین بسیار فراتر از خوشی است که از سایر اقدامات مانند غذاخوردن یا ورزش کردن به وجود می‌آید و به همین خاطر است که فرد معتاد دوست دارد دست به مصرف مواد بزند.
درمان معتادان باید شخصی‌سازی شود
رشیدی‌پور با بیان اینکه در اعتیاد، عملکرد نورون‌ها در سیستم عصبی مختل می‌شوند، ادامه داد: عواملی که منجر به وابستگی به اعتیاد می‌شوند به دو دلیل روی می‌دهند، نخست اینکه منجر به افزایش دو تا ۱۰ برابری دوپامین در مغز می‌شوند، درحالیکه در سایر اقدامات این افزایش دوپامین تا این حد روی نمی‌دهد و دیگر اینکه اثر ماندگاری دارند.
وی یادآور شد: در معتادان، اختلال عملکرد شبکه عصبی دروی می‌دهد که در وهله بعد منجر به اختلال در تصمیم‌گیری و عدم کنترل رفتار‌ها در فرد می‌شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سمنان متذکر شد: درمان اعتیاد باید شخصی شود و حتماً باید بحث شخصی‌سازی مدنظر قرار گیرد. در حوزه درمان باید بفهمیم چه تغییراتی در مغز درگیر می‌شود، چه سیستم‌های درگیر می‌شوند و باید به سمت تکنولوژی‌های جدید در این حوزه برویم.
منبع: ستاد مبارزه با مواد مخدر
