مونولوگ | بحران هویت فراگیر در نظام آموزشی سوریه پسااسد
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «علیرضا مجیدی»،کارشناس مسائل غرب آسیا در ویدئویی تحلیلی به بررسی وضعیت نظام آموزشی سوریه در آغاز سال جدید تحصیلی در نخستین سال پس از سرنگونی نظام بشار اسد پرداخته است.
با گذشت ده ماه از سقوط دولت بشار اسد، نشانه‌های گوناگون بحران هویت ملی در ساختارهای اداری و آموزشی سوریه آشکار شده است. نخست آنکه این کشور هنوز فاقد سرود ملی رسمی است؛ مسئله‌ای که بیانگر فقدان اجماع نمادین و فرهنگی در میان نهادهای حاکم به شمار می‌آید. دوم آنکه نظام پولی کشور همچنان از اسکناس‌هایی استفاده می‌کند که در دوره حکومت بشار اسد چاپ شده‌اند و تصاویر بشار و حافظ اسد بر روی آن‌ها باقی مانده است. این استمرار نمادهای گذشته در گردش مالی روزمره، خود نشانه‌ای از فرایند ناقص گذار سیاسی و اجتماعی در سوریه است.
این وضعیت به‌طور مستقیم بر فضای مدارس و نظام آموزشی نیز تأثیر گذاشته است. آغاز سال تحصیلی جدید، هم‌زمان با نخستین سالِ فعالیت تحت نظام جدید آموزشی پس از سقوط دولت پیشین، نشان‌دهندۀ سردرگمی آشکار در سیاست‌های فرهنگی و تربیتی کشور است. در همین راستا وزارت آموزش‌وپرورش نظام جدید سوریه طی بخشنامه‌ای اعلام کرده است که تا تعیین و تصویب رسمی سرود ملی، هیچ‌گونه برنامه جمعی از جمله مراسم صبحگاه یا قرائت قرآن در صف‌های مدارس برگزار نخواهد شد. به همین ترتیب، دانش‌آموزان صرفاً به‌صورت منظم در صف قرار می‌گیرند و سپس بدون اجرای هیچ برنامه‌ای وارد کلاس‌ها می‌شوند.
اقدام دوم این وزارتخانه، کاهش چشمگیر ساعات تدریس تعلیمات دینی است. در دوران حکومت اسد، درس تعلیمات دینی دو ساعت در هفته به‌صورت اجباری برگزار می‌شد؛ اما دولت جدید ــ که از جریان‌های سلفی-جهادی منشأ گرفته است ــ این درس را به یک ساعت کاهش داده و از حالت اجباری خارج ساخته است. اعلام شده است که زمان حذف‌شده از برنامه تعلیمات دینی به آموزش هنر و موسیقی اختصاص می‌یابد؛ امری که از منظر عقیدتی جریان‌های سلفی پیش‌تر ممنوع محسوب می‌شد. تناقض میان رویکرد ایدئولوژیک حاکمان جدید و سیاست آموزشی رسمی، نشانگر سردرگمی ارزشی در ساختار تصمیم‌سازی این حکومت است.
در دوره‌ای که گروهک هیئت تحریرالشام (به رهبری ابومحمد الجولانی) بر ادلب حکمرانی می‌کرد و از آن با عنوان «حکومت نجات ملی» یاد می‌شد، آموزش موسیقی در مدارس به‌صورت مطلق ممنوع بود و تعلیمات دینی شش ساعت در هفته تدریس می‌شد. اما در وضعیت کنونی، همین جریان حاکم در چهارچوب نظام جدید، آموزش موسیقی را جایگزین تعلیمات دینی کرده است!
این تغییرات متناقض، از حیث جامعه‌شناختی، نشانه‌ای روشن از بحران هویت ملی و دینی در سوریۀ پس از اسد است؛ بحرانی که نه‌تنها در سطح ساختار قدرت، بلکه در بنیان‌های تربیتی و فرهنگی جامعه، از جمله مدارس، رسوخ کرده و منجر به شکل‌گیری وضعیتی از بی هویتی و عدم تعلق نمادین و ارزشی شده است.
انتهای پیام/
