گزارش رسانه اسرائیلی از تاسیسات محکم‌تر ایران پس از جنگ | ناچاریم تنها به نیروی نظامی آمریکا تکیه کنیم
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: روزنامه اسرائیلی اورشلیم پست در گزارشی نوشت که ایران پس از حملات هوایی گسترده اسرائیل، در حال بازسازی بخشی از زیرساخت‌های هسته‌ای خود است و به‌نظر می‌رسد از تجربه حملات گذشته برای مقاوم‌سازی سایت‌های جدید استفاده می‌کند.
این گزارش با اشاره به حمله نیروی هوایی اسرائیل (IAF) به تاسیسات هسته‌ای «طالقان۲» در اکتبر سال گذشته میلادی مدعی شد که از آن زمان تاکنون، دست‌کم ۴ مرحله بازسازی و ساخت‌وساز در این محل انجام شده است. ادعایی که بر پایه داده‌های تازه ماهواره‌ای مطرح کرده و موسسه علوم و امنیت بین‌الملل در گزارشی تحولات این ۴ مرحله را تحلیل کرده است.
هرچند سایت طالقان تنها یکی از ده‌ها نقطه مورد توجه اسرائیل و غرب برای بهانه‌سازی‌های جدید است، اما اورشلیم‌پست آن را نمونه‌ای روشن از نحوه بازسازی برنامه هسته‌ای ایران تلقی کرده است.
از حملات پیاپی تا بازسازی سریع
به نوشته اورشلیم پست، حمله اکتبر ۲۰۲۴ اسرائیل به بیش از ۲۰ هدف در خاک ایران انجام شد و هدف اصلی آن نابودی سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته S-300 ساخت روسیه بود. این اقدام، زمینه‌ساز حمله گسترده‌تر ماه ژوئن شد که این رسانه ادعا می‌کند حدود ۲ سال برنامه هسته‌ای ایران را عقب انداخت.
در همان زمان، علاوه بر سامانه‌های موشکی، چند سایت هسته‌ای و موشکی ایران نیز هدف قرار گرفت. با این حال، تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که ایران از ماه مه ۲۰۲۵ بازسازی این نقاط را آغاز کرده است. نخست یک پوشش موقت سیاه‌رنگ روی بقایای سایت ایجاد شد و اندکی بعد، فونداسیون سازه‌های جدید پیش از حملات ژوئن (خرداد و تیر ۱۴۰۴) شکل گرفت.
این گزارش می‌افزاید: تا پایان آگوست، سازه‌ای بزرگ با سقف قوسی و ۲ سازه کوچک‌تر در اطراف آن در حال ساخت بودند. در سپتامبر نیز تصاویر تازه حاکی از افزودن سازه قوسی سوم و پیشرفت جزئی در سایر بخش‌ها بود. کارشناسان احتمال می‌دهند طراحی ۲ ساختمان جانبی به گونه‌ای باشد که در صورت دفن زیر خاک، نقش «تله انفجاری» یا سپر ضدانفجار ایفا کنند. همچنین یک تاسیسات پشتیبانی جدید در فاصله حدود ۲۰۰ متری از محل اصلی شناسایی شده است.
نگرانی‌های فزاینده درباره ماهیت پروژه
در گزارش آمده است که هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت این سازه‌ها ماهیت هسته‌ای دارند، اما از آنجا که محل یادشده پیش‌تر بخشی از پروژه تسلیحات هسته‌ای موسوم به «آماد» بوده، تردیدهای جدی درباره هدف واقعی این ساخت‌وساز وجود دارد. آلبرایت نویسنده گزارش در هشدار خود مدعی شده این فعالیت‌ها ممکن است تلاشی برای بازسازی اتاق‌های آزمایش مواد منفجره یا تاسیسات ساخت مواد انفجاری پنتریت (PETN) باشد که در پروژه تسلیحاتی (ادعایی و پخت‌وپز تبلیغاتی) ایران نقشی کلیدی داشتند.
به گفته این موسسه، اگر این ساختمان‌ها با خاک پوشانده و به پناهگاه‌های زیرزمینی تبدیل شوند، احتمالا هدف قرار دادن آنها برای نیروی هوایی اسرائیل بسیار دشوارتر خواهد شد.
ایران و درس‌هایی از حملات گذشته
نویسنده گزارش می‌گوید آنچه بیش از همه اهمیت دارد، این است که تهران از حملات اکتبر ۲۰۲۴ به‌خوبی دریافته که توان تخریب هوایی اسرائیل تا کجاست و اکنون تلاش می‌کند با طراحی جدید، آسیب‌پذیری سایت‌های خود را کاهش دهد. استمرار و حتی گسترش فعالیت در طاقان، پس از ۲ حمله بزرگ، نشان می‌دهد که مقامات ایرانی به فرمول تازه‌ای برای محافظت از زیرساخت‌های حساس خود رسیده‌اند.
به‌گفته تحلیلگران، ایران با انتقال تاسیسات به زیرزمین و افزودن تدابیر فنی برای جذب و مهار موج انفجار، می‌کوشد تاثیر حملات احتمالی آینده را به حداقل برساند.
همکاری آمریکا و اسرائیل در حملات
اورشلیم‌پست در ادامه می‌نویسد که در جریان حملات ژوئن، اسرائیل برای هدف قرار دادن ۲ سایت زیرزمینی اصلی یعنی فردو و اصفهان از آمریکا درخواست کمک کرد و با همکاری واشینگتن توانست آنها را بمباران کند. به باور کارشناسان، این همکاری نشان می‌دهد بخشی از تدابیر حفاظتی ایران – از جمله ساخت تاسیسات عمیق و مقاوم – موثر بوده است.
اکنون، با توقف کامل بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فروپاشی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و نبود هرگونه مذاکره میان تهران و غرب، گزینه‌های اسرائیل برای اقدام مستقیم محدودتر از گذشته شده است.
نگرانی از آینده دور
به نوشته نویسنده، ۴ ماه پس از حملات ژوئن، ایران هنوز نشانه‌ای از فعالیت گسترده در برنامه هسته‌ای خود نشان نداده است؛ حتی یک سانتریفیوژ فعال از میان ناوگان حدود ۲۰ هزار دستگاه پیش از جنگ گزارش نشده است. اما نگرانی‌ها مربوط به آینده است: زمانی که ایران ممکن است همه تاسیساتش را به عمق زمین منتقل کرده و در برابر حملات هوایی مصون کند.
در چنین شرایطی، شاید اسرائیل برای هدف قرار دادن هرگونه تاسیسات هسته‌ای – نه فقط فردو و اصفهان – ناچار به اتکا به نیروی نظامی آمریکا باشد.
اورشلیم پست در پایان مدعی می‌شود که برنامه تسلیحات هسته‌ای محرمانه ایران موسوم به «آماد» نخستین‌بار توسط موساد کشف شد و نقشه فعلی حملات هوایی به‌دست آمده از آرشیو هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ بوده است. این رسانه در پایان هشدار می‌دهد که در صورت تداوم انکار ایران از همکاری با آژانس و رد دیپلماسی، نقش موساد در رصد و اقدامات احتمالی آینده علیه برنامه هسته‌ای تهران، حیاتی‌تر از همیشه خواهد بود.
