۱۸ سالگی، سن رها کردن فرزندان از مراکز بهزیستی نیست

باشگاه خبرنگاران جوان – سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور به همراه سید حسن موسوی چلک؛ معاون سلامت اجتماعی سازمان و نصیری، مدیرکل بهزیستی استان تهران، به مرکز «آرا» رفت؛ مرکزی که به تعبیر مدیر آن پلی میان خانه‌های بهزیستی و زندگی مستقل جوانان است.

حسینی گفت: اینجا جایی است برای نوجوانان و جوانانی که پس از ۱۸ سالگی از مراکز بهزیستی ترخیص می‌شوند و باید زندگی را در جامعه واقعی آغاز کنند بی‌آنکه تنها بمانند یا بی‌پشتوانه قدم در مسیری پرچالش بگذارند.

مصطفی بینا کاشانی؛ مدیر مرکز آرا در توضیح فعالیت‌های مرکز گفت: ما سه ترم چهارماهه داریم که محور آنها توسعه فردی است از خودآگاهی و خودمدیریتی تا خودشکوفایی. بچه‌ها در همان ترم اول علاوه بر آموزش، وارد بازار کار هم می‌شوند و به‌صورت کارآموز تجربه می‌اندوزند.

او ادامه داد: برای مثال اگر فردی به حسابداری یا برنامه‌نویسی علاقه داشته باشد از ترم دوم و سوم وارد کار تخصصی مرتبط می‌شود. حتی با مجموعه‌هایی مثل کافه لمیز هماهنگ کرده‌ایم تا این بچه‌ها را برای کارآموزی بپذیرند و به آنها حقوق بدهند.

مرکز آرا فقط یک فضای آموزشی نیست؛ برای دخترانی که به تازگی از مراکز بهزیستی آمده‌اند دو بلوک مسکونی با ۱۶ واحد فراهم شده است. آنها در تیم‌های دو نفره خانه‌داری و زندگی مستقل را تمرین می‌کنند. بخشی از واحد‌ها نیز به مردم اجاره داده شده تا هزینه‌های مرکز و ودیعه اجاره خانه پسران تأمین شود.

مدیر مرکز می‌گوید: پول‌هایی که بچه‌ها هنگام ترخیص از مراکز بهزیستی دریافت می‌کنند را به‌عنوان پول پیش نگه می‌داریم تا بعد‌ها به آنها برگردانده شود، برای اینکه یاد بگیرند چگونه پس‌انداز و مدیریت مالی داشته باشند.

او توضیح می‌دهد که حمایت از نوجوانان تنها به دو سال نخست محدود نمی‌شود بلکه این فرآیند تا چهار سال ادامه دارد تا مطمئن شوند بچه‌ها در مسیر تازه‌ی زندگی‌شان با چالشی جدی روبه‌رو نمی‌شوند.

کاشانی از نمونه‌های موفقیت حرف می‌زند؛ پسری که امروز در کارگاه طلاسازی مشغول یادگیری است، جوانی که علاقه‌اش او را به دنیای برنامه‌نویسی کشاند و حالا پشتیبانی یک سایت را برعهده دارد، یا عرشیا، همان پسری که روزی با اضطراب وارد آرا شد و اکنون کارشناس حسابداری یک شرکت معتبر در پاسداران است و هم‌زمان در ترم سوم رشته حسابداری تحصیل می‌کند.

به گفته او، از سال ۱۴۰۱ تاکنون حدود ۶۰ نفر وارد این مرکز شده‌اند و نزدیک به ۶۰ درصدشان توانسته‌اند مسیر زندگی‌شان را با موفقیت تغییر دهند.

حسینی از او پرسید، «آیا از وضعیت بچه‌هایی که پس از مدتی از اینجا خارج می‌شوند هم خبر دارید؟» که کاشانی سری تکان داد و گفت: «بله، مددکاران ما همچنان وضعیتشان را پیگیری می‌کنند. هیچ‌کس بعد از خروج رها نمی‌شود.»

مدیر مرکز آرا مثالی از عسل آورد، دختری که روزی با خاطراتی سنگین و تن پر از زخم به آرا آمده بود. امروز، اما عسل تبدیل به ستون خانه شده، مادریاری دلسوز که کنار مربیان می‌ایستد، به دختران تازه‌وارد آموزش می‌دهد، برایشان از تجربه‌هایش می‌گوید و با مهربانی به آنها اطمینان می‌دهد که پایان این مسیر تاریک، روشنایی است.

در این بازدید چند تن از جوانان مرکز، تجربه‌های خود را با رئیس سازمان بهزیستی در میان گذاشتند.

متین، دانشجوی تربیت‌بدنی و مربی ورزش گفت: برای وام اشتغال از بهزیستی درخواست دادم، مدارک و ضامنم آماده است، اما یک سال است که هنوز وامی پرداخت نشده. در حالی که واقعاً به آن احتیاج دارم.

حسینی با دقت گوش داد، یادداشت کرد و گفت: مورد شما را پیگیری می‌کنم. اگر وام جور شد، چه برنامه‌ای داری؟ متین پاسخ داد: می‌خواهم با کمک دوستم یک باشگاه ورزشی راه‌اندازی کنم.

متین در ادامه به نکته‌ای تلخ هم اشاره کرد: خواهش می‌کنم هنگام ترخیص مطمئن شوید که هر جوانی کجا می‌رود و چه می‌خواهد بکند. من سال ۱۴۰۰ از مراکز بهزیستی ترخیص شدم، اما جایی برای رفتن نداشتم، شب‌ها در پارک می‌خوابیدم. اگر خانه آرا نبود، شاید سرنوشت من جای دیگری رقم می‌خورد.

عسل، دختر جوان دیگری که در مرکز آرا زندگی می‌کند، گفت: در مراکز بهزیستی آموزش مدیریت مالی به بچه‌ها داده نمی‌شود و کسی به ما یاد نمی‌دهد چگونه از پول درست استفاده کنیم. همین باعث می‌شود وقتی ترخیص می‌شویم و پا به جامعه می‌گذاریم، در استفاده از پولی که هنگام ترخیص به ما می‌دهند سردرگم شویم.

من بعد از هشت ماه پیگیری توانستم، وام ۱۵۰ میلیونی اشتغال بهزیستی را دریافت کنم همچنین دوره‌های طراحی و گرافیک را در آرا گذراندم و حالا در یک شرکت کار تدوین انجام می‌دهم.

حسینی با شنیدن این موضوع از او خواست تا با بهزیستی همراهی کند و نمونه کارهایش را به شماره شخصی‌اش بفرستد تا در صورت تأیید، در پروژه‌های تدوین بهزیستی همراهی کند.

علیرضا، جوانی دیگر گلایه کرد که به دلیل نداشتن کارت پایان خدمت نتوانسته وام اشتغال بگیرد و خواستار معافیت فرزندان بهزیستی از سربازی شد. حسینی در پاسخ گفت: من معافیت را راه‌حل نمی‌دانم. بلکه می‌توانیم با همکاری نیرو‌های مسلح شرایطی ایجاد کنیم تا سربازی برای شما فرصتی برای یادگیری مهارت و خدمت به جامعه.

رئیس سازمان بهزیستی در این بازدید تأکید کرد: ۱۸ سالگی سن رها کردن بچه‌ها از مراکز بهزیستی نیست و تازه زمانی است که باید بیشتر مراقب این جوانان بود، مراکز ما نباید آنها را تنها بگذارند. تا زمانی که به اشتغال پایدار و زندگی مستقل نرسند، باید همراهشان بود.

سید حسن موسوی چلک معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی نیز با اشاره به تجربه کشور‌های دیگر گفت: در برخی کشور‌ها مانند هند، به جای پرداخت پول، مهارت‌آموزی با نیاز بازار پیوند می‌خورد. شهرداری‌ها نقش تسهیل‌گر دارند و مددکار اجتماعی مسیر زندگی را پس از ترخیص دنبال می‌کند.