هوش مصنوعی در خدمت شیمی پیشرفته؛ درخشش نام استاد ایرانی در معتبرترین ژورنال علمی جهان
دکتر محمدباقر تیموری، استاد برجسته دانشکده شیمی دانشگاه خوارزمی، با همراهی گروهی از پژوهشگران بین‌المللی از کشورهای ایالات متحده، کره جنوبی و لهستان موفق شد مقاله‌ای علمی را در مجله JACS، یکی از معتبرترین نشریات تخصصی جهان در حوزه شیمی، به چاپ برساند. این موفقیت علمی نه تنها گامی بلند در راستای پیشبرد دانش شیمی محاسباتی به شمار می‌رود، بلکه نشان‌دهنده جایگاه بالای پژوهشگران ایرانی در مرزهای دانش جهانی است.پژوهش انجام‌شده، مبتنی بر نگاهی میان‌رشته‌ای و نوآورانه به فرایندهای شیمیایی پیچیده است. این پروژه با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوشمند، شبکه‌های یادگیری ماشین و مدل‌سازی‌های پیشرفته، به تحلیل مکانیسم‌های واکنش‌های چندجزئی پرداخته و چارچوبی محاسباتی برای پیش‌بینی دقیق فرآورده‌های واکنشی ارائه می‌دهد.در دنیای پرپیچ‌وخم واکنش‌های شیمیایی که پیش‌بینی نتایج آن‌ها همچنان یکی از چالش‌های بزرگ علوم پایه است، این رویکرد به‌روز می‌تواند مسیر جدیدی را در شیمی نظری و کاربردی باز کند.دکتر تیموری در گفت‌وگو با خبرنگار ما توضیح می‌دهد:«آنچه در این تحقیق به آن پرداختیم، فراتر از تحلیل سنتی واکنش‌ها بود. ما سعی کردیم میان داده‌های آزمایشگاهی و تحلیل‌های رایانه‌ای، پلی منطقی و دقیق برقرار کنیم تا مسیر واکنش‌ها را به گونه‌ای مدلسازی کنیم که قابلیت تعمیم و بهره‌برداری صنعتی داشته باشد.»این پروژه با حضور پژوهشگرانی از دانشگاه MIT آمریکا، دانشگاه ورشو لهستان و مراکز تحقیقاتی در کره جنوبی انجام شد. انتخاب دکتر تیموری به عنوان یکی از نویسندگان اصلی این مقاله، نشان از اعتماد علمی مراکز معتبر جهانی به توان پژوهشی دانشگاهیان ایرانی دارد.دکتر جان مورفی، پژوهشگر دانشگاه MIT و همکار اصلی پروژه، در یادداشتی در سایت دانشگاه خود نوشته است:«ترکیب دیدگاه دقیق و تجربی دکتر تیموری با داده‌های ما، مسیر تحقیق را از سطح معمولی به یک جهش مفهومی ارتقاء داد. او نه‌تنها یک شیمی‌دان برجسته، بلکه پلی میان سنت و نوآوری در علم است.»نتایج این پژوهش می‌تواند در طراحی واکنش‌های نوین، تولید مواد شیمیایی پیشرفته، توسعه داروهای جدید و ساخت کاتالیزورهای هوشمند به‌کار رود. در دنیایی که سرعت توسعه فناوری نیازمند دقت، پیش‌بینی‌پذیری و اتکای علمی است، پژوهش‌هایی از این دست می‌توانند نقشی حیاتی ایفا کنند.دانشگاه خوارزمی که با قدمتی بیش از یک قرن از ارکان اصلی آموزش عالی کشور محسوب می‌شود، بار دیگر با این موفقیت علمی، نقش خود را در عرصه تولید دانش فراملی تثبیت کرد. موفقیت دکتر تیموری نمودی است از ظرفیت بالای این دانشگاه در حمایت از تحقیقات بنیادی، به‌ویژه در حوزه‌هایی که به آینده علم گره خورده‌اند.در دنیای علم، زبان مشترک پژوهش و نوآوری جایگزین مرزهای جغرافیایی شده است. انتشار این مقاله در JACS، نه تنها افتخاری برای دانشگاه خوارزمی و جامعه علمی کشور است، بلکه نماد بارزی از حضور مؤثر و فعال دانشمندان ایرانی در نقشه علمی جهان به شمار می‌رود.
