آینده نفت ایران در دوران فشار
به گزارش همشهری آنلاین، رضا کربلائی روزنامه نگار اقتصادی در یادداشتی نوشت: صنعت نفت ایران در ۲ دهه اخیر با وجود تشدید تحریم‌ها از نفس نیفتاد، هرچند که آسیب دید اما رویای فلج کردن اقتصاد کشورمان با رویکرد صادرات صفر محقق نشد. اکنون و در شرایطی که چشم‌انداز آینده مذاکرات هسته‌ای چندان روشن نیست، به نظر می‌رسد حیات صنعت نفت با روش گذشته سخت‌تر، پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر خواهد بود و ضرورت ایجاب می‌کند در یک فضای علمی و کارشناسی راهبرد نوینی برای افزایش کارآمدی و بهره‌وری این صنعت اندیشیده شود.
هدف قراردادن صادرات نفت ایران به عنوان یک ابزار سیاسی اقتصادی جهت تمکین ایران در برابر خواسته‌های غرب به بهانه پرونده هسته‌ای نشان داد که هرچند صنعت نفت کشور تاب‌آور بوده اما واقعیت این است که پیامد تحریم‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری در بالادست نفت، افت میزان برداشت و تحلیل رفتن میزان صادرات بوده و ایران به عنوان یکی از بنیان‌گذاران سازمان اوپک، جایگاه دوم خود در تولید را طی دو دهه اخیر از دست داده است. افزون بر اینکه از تعداد خریداران طلای سیاه ایران هم کاسته شده و چین به عنوان یک قدرت بزرگ اقتصادی دنیا به اصلی‌ترین و شاید تنها خریدار نفت ایران تبدیل شده است.
استمرار چنین وضعیتی، قدرت چانه‌زنی ایران را در عرصه بین‌المللی تحت تاثیر قرار داده و از این جهت تاکید صریح رهبر انقلاب در دیدار اخیر اعضای دولت چهاردهم مبنی بر ضرورت افزایش تولید با تکیه بر دانش داخلی، نوسازی فناوری‌ها و به ویژه تنوع بخشیدن به مشتریان و خریداران نفت ایران، یک نقشه راه پیش روی دولت و دیگر تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیرندگان به حساب می‌آید.
از سوی دیگر این واقعیت را نمی‌توان از نظر دور داشت که ما دچار پدیده خام‌خوری در صنعت نفت هستیم و به رغم سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، همچنان زنجیره کامل برای رهایی از خام‌خوری نفتی به دلایل مختلف تکمیل نشده و نتیجه وضعیت فعلی را می‌توان در کمرنگ‌شدن حضور شرکت‌ها و محصولات ناشی از صنعت نفت در بازارهای بین‌المللی مشاهده کرد.
وابستگی تراز پرداخت‌های کشور به درآمدهای نفتی در عمل به پاشنه آشیل سیاست دولت‌ها برای مهار تورم و جریان پایدار و مطمئن ارزی تبدیل شده، که نمود آن را می‌توان در شوک‌های ارزی و تورمی رصد کرد.
اکنون زمان احیای قدرت بین‌المللی صنعت نفت ایران با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها هم در بالادست و هم پایین‌دست، نوسازی با تکیه بر فناوری‌ها و نوآوری‌ها، تنوع بخشیدن به مشتریان نفتی ایران است و از این جهت فرصت‌سوزی و تاخیر در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند آینده این صنعت را با چالش‌ها و تهدیدهای جدی تبدیل و اثر منفی فشارها و تحریم‌های ظالمانه را تشدید کند.
فرصت بازگشت نفت ایران به بازارهای بین‌المللی و تبدیل آن به یکی از مولفه‌های قدرت مستلزم یک نقشه راه روشن و راهبرد عملیاتی است و حالا نوبت ماست که برای خنثی کردن سیاست قدرت‌های غربی برای به انزوا کشاندن و خارج کردن نفت ایران از معادلات بین‌المللی چاره‌اندیشی کنیم. رشد ۹ درصدی بخش نفت و ۱۲ صدی صادرات نفتی ایران به عنوان اهداف کمی قانون برنامه هفتم توسعه را دور از دسترس ندانیم و بدانیم که تاب‌اوری و مقاوم‌سازی صنعت نفت در برابر تحریم‌ها یک ضرورت ملی است.
