تجاوز اسرائیل چگونه فضای امنیتی کشورهای عربی را تغییر داد؟
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در ادامه تحلیل‌های رسانه‌ها و محافل منطقه‌ای و بین‌المللی درباره تجاوز تروریستی رژیم صهیونیستی به خاک قطر و ابعاد و پیامدهای آن، وب‌سایت قطری العربی الجدید در مقاله‌ای به‌قلم مروان قبلان، مدیر واحد مطالعات سیاسی در مرکز عربی برای مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، به تغییر فضای امنیتی کشورهای عربی بعد از این اتفاق پرداخته است.
حمله اسرائیل به قطر با اطلاع قبلی آمریکا انجام شد
روشن است که نمی‌توان باور کرد دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از حمله تروریستی اسرائیل به مقر هیئت مذاکره‌کننده جنبش حماس در دوحه از قبل اطلاع نداشته است و از نظر منطقی، بعید است که اسرائیل تصمیمی در منطقه بگیرد و به آمریکا که بزرگترین حامی و متحد آن است و از ابتدا هم در جنگ غزه مشارکت مستقیم داشته است، اطلاع ندهد.
از سال 1967 اسرائیل نزدیک‌ترین متحد آمریکا در صحنه بین‌المللی بوده است و این کشور در همه سطوح خودش را موظف به حمایت از صهیونیست‌ها می‌داند. عوامل اتحاد آمریکا و اسرائیل، متعدد است و برخی می‌گویند که برجسته‌ترین عامل آن باورهای مشترک مبتنی بر میراث یهودی ـ مسیحی است که پیروان آن امروز پایگاه حمایتی اصلی برای ترامپ هستند، اما در هر صورت همه دولت‌های آمریکا از ابتدا خودشان را موظف به حمایت از اسرائیل می‌دانستند و منافع مشترک زیادی دارند.
ماهیت روابط آمریکا با اعراب و حمایت از منافع اسرائیل
اما درباره مسئله حمله اسرائیل به قطر به‌عنوان کشوری که بزرگترین هم‌پیمان عرب آمریکا محسوب می‌شود، کاملاً واضح و منطقی است که واشنگتن زمانی که منافع دو متحد اصلی آن یعنی دوحه و تل‌آویو در تضاد با یکدیگر قرار می‌گیرد، قطعاً منافع تل‌آویو را مورد توجه قرار می‌دهد و تجربه ثابت کرده است که در برخی موارد آمریکایی‌ها حتی منافع اسرائیل را به منافع خودشان هم ترجیح می‌دهند،
در این میان شاید برای برخی سؤال ایجاد شود که چرا واشنگتن منافع اسرائیل را بر منافع گسترده خودش در ارتباط با کشورهای حوزه خلیج فارس ترجیح می‌دهد، پاسخ این است که در واقع آمریکا هرگز بین انتخاب حمایت از منافع اسرائیل یا کشورهای حوزه خلیج فارس، تحت فشار نبوده و روابط خود را با این کشورها به‌گونه‌ای تنظیم کرده است که آنها هرگز نتوانند چنین سؤالی از واشنگتن بپرسند.
به‌استثنای بحران تحریم نفتی اعراب در طول جنگ اکتبر سال 1973 هرگز هیچ بحران واقعی بین کشورهای عربی منطقه با آمریکا در نتیجه اتحاد این کشور با اسرائیل و یا موضع آن در قبال مسئله فلسطین ایجاد نشده بود،
علت این امر آن است که کشورهای عربی به‌دلیل وابستگی امنیتی مطلق به واشنگتن، نیاز به فناوری آمریکایی به‌ویژه در صنعت انرژی که شریان حیاتی اقتصادهای آنهاست و دلایل مختلف دیگر، هرگز جرئت سؤال کردن از آمریکا یا زیر سؤال بردن سیاست‌های آن را نداشته‌اند؛ همانند اتفاقی که بعد از حمله اسرائیل به قطر رخ داد و هیچ یک از سران عرب کمترین موضعی مقابل آمریکا نگرفتند.
با توجه به مشکلات فعلی که اقتصاد آمریکا با آن مواجه است، اغراق نیست اگر بگوییم که زندگی اقتصادی امروز آمریکا به‌وضوح به منافع آن با کشورهای حوزه خلیج فارس بستگی دارد.
تغییر فضای امنیتی کشورهای عربی بعد از گسترش تجاوزات اشغالگران در منطقه
از دهه‌های گذشته رابطه کشورهای عربی منطقه با آمریکا مبتنی بر اصل «نفت مقابل امنیت» بوده است و این کشورها تصور می‌کردند که واشنگتن از امنیت آنها محافظت خواهد کرد،
اما فضای امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس بعد از عملیات طوفان الاقصی در اکتبر 2023 کاملاً تغییر کرد و اسرائیل به یک چالش امنیتی اصلی برای منطقه به‌ویژه کشورهای عربی تبدیل شد. نگرانی امنیتی کشورهای عربی به‌ویژه بعد از حمله اسرائیل به خاک قطر، چندین برابر شد و واکنش این کشورها به این تجاوز رژیم صهیونیستی و میزان همبستگی آنها با دوحه نشان می‌دهد که اعراب شروع به درک بزرگیِ تهدید ایجادشده توسط اسرائیل کرده‌اند؛ جایی که این رژیم به‌آسانی و با اطمینان از مصونیت در برابر هرگونه مجازات و پاسخگویی، به هر یک از کشورهای عربی که می‌خواهد تجاوز می‌کند.
این آگاهی از تغییر عمیق در فضای امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس، مستلزم پر کردن شکاف میان نیازهای امنیتی این کشورها و منافع اقتصادی آنهاست. هرچند طی سال‌های گذشته وابستگی واشنگتن به نفت کشورهای حوزه خلیج فارس تا حدودی کمتر شده است اما منافع دولت ترامپ با این کشورها صرفاً محدود به نفت و گاز نیست، بلکه بسیار فراتر از آن است.
تریلیون‌ها دلار هدیه اعراب به آمریکا برای آنها امنیت به‌ارمغان نیاورد
با توجه به مشکلات فعلی که اقتصاد آمریکا با آن دست و پنجه نرم می‌کند، اغراق نیست اگر بگوییم حیات اقتصادی آمریکا به‌وضوح به منافع آن با کشورهای حوزه خلیج فارس بستگی دارد، به‌عنوان مثال آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت انرژی باید با کشورهای حوزه خلیج فارس همکاری کند؛ در غیر این صورت اقتصاد ایالات متحده وارد حالت رکود تورمی خواهد شد که می‌تواند منجر به بحران مالی جدیدی برای این کشور شود که کمتر از بحران مالی سال 2008 نیست،
علاوه بر آن، حجم قراردادهای امضاشده توسط ترامپ در سفر خود به کشورهای عربی منطقه در ماه مه گذشته از سه تریلیون دلار فراتر رفته و 1.2 تریلیون دلار آن تنها با قطر بوده است. سرمایه‌گذاری کشورهای حوزه خلیج فارس در آمریکا از جمله اوراق قرضه خزانه‌داری هم از 2 تریلیون دلار بیشتر است،
از سوی دیگر، کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از 200 میلیارد دلار از آمریکا سلاح خریداری کرده‌اند و تنها عربستان سعودی اخیراً قراردادهای تسلیحاتی به‌ارزش 140 میلیارد دلار با آمریکایی‌ها امضا کرد، این سرمایه‌گذاری‌ها که ترامپ به آن افتخار می‌کند میلیون‌ها فرصت شغلی برای آمریکایی‌ها به وجود می‌آورد،
علاوه بر آن قیمت‌گذاری نفت اعراب با دلار آمریکا یکی از مهم‌ترین مزایا برای پول آمریکاست، با این تفاسیر می‌توان متوجه شد که دولت آمریکا و شخص ترامپ چه منافع گسترده‌ای در کشورهای عربی منطقه دارند، اما با وجود این، آمریکایی‌ها حتی اگر راست بگویند و از تجاوز اسرائیل به قطر اطلاع قبلی نداشته باشند هم هیچ اقدامی برای حمایت از دوحه یا دست‌کم توبیخ ظاهری اسرائیل انجام ندادند.
گزینه‌های اعراب مقابل تجاوزات صهیونیست‌ها و خیانت آمریکا
بر همین اساس و در شرایطی که اسرائیل به‌عنوان اصلی‌ترین متحد آمریکا که تحت حمایت همه‌جانبه آن قرار دارد، به تهدیدی بزرگ علیه امنیت و رونق اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس تبدیل شده است، این کشورها باید معادله جدیدی را در روابط خود با واشنگتن ترسیم کنند؛ به این صورت که به آمریکایی‌ها بگویند؛ “منافع اقتصادی شما با ما، به مهار اسرائیل و متوقف کردن جنونی که نتانیاهو از دو سال گذشته در منطقه به‌راه انداخته است، مرتبط است”.
کشورهای عربی منطقه باید موضعی اتخاذ کنند که آمریکا بفهمد این کشورها در سایه تغییر فضای امنیتی خود می‌توانند دست به اقداماتی بزنند که خوشایند واشنگتن نیست.
کشورهای حوزه خلیج فارس می‌توانند به مشارکت‌ها و همکاری‌های امنیتی بین‌المللی خود تنوع ببخشند و گزینه‌های جدیدی برای محافظت از امنیتشان اتخاذ کنند. امروز هیچ چیز به‌اندازه تقویت روابط کشورهای حوزه خلیج فارس با چین و روسیه، واشنگتن را آزار نمی‌دهد. اجلاس سران کشورهای عربی ـ اسلامی در دوحه فرصت مهمی برای بررسی این گزینه‌ها و ایجاد یک معادله جدید مقابل واشنگتن است و آمریکا باید با این معادله مواجه شود.
سکوت و تردید کشورهای عربی منطقه در اتخاذ موضعی روشن مقابل جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و کل منطقه و رضایت به حمایت آمریکا از جنایات این رژیم، همان چیزی است که موجب گستاخی اسرائیل برای گسترش تجاوزاتش در منطقه و حمله مستقیم به کشورهای عربی متحد آمریکا شد و این وضعیت باید پایان یابد.
انتهای پیام/+
