۳ وزیر در فهرست استیضاح؟ | مواجهه دولت با ۲خطر عمده؛ خطر سوم جدی‌تر است
به گزراش هشمهری آنلاین، فرهیختگان نوشت: خطر رادیکالیسم همچنان دولت را تهدید می‌کند، فانتزی‌سازانی که انتظارات غیرمعقول از دولت دارند به همان اندازه به دولت آسیب می‌زنند که رادیکال‌های طیف دیگر با اعمال فشار به دنبال استیضاح رئیس‌جمهور و زمین زدن دولت هستند. اما جدای از انتظارات و فشارهای نامتعارف، این گزاره قابل انکار نیست که دولت هنوز نتوانسته با برخی از چالش‌های اساسی کشور، مواجهه‌ای درست داشته باشد، آن‌ها را مدیریت و برایشان راه‌حل پیدا کند. ریشه بخشی از این عدم توانمندی را می‌بایست در چینش کابینه جست‌وجو کرد. در حال حاضر برخی از وزرای دولت توانمندی لازم برای مدیریت بحران‌های فعلی را ندارند. همان‌طور که پیش از این اشاره شد، بهتر است دولت پیش از آنکه مجلس گزینه طرح سؤال و استیضاح را روی میز بگذارد، خود اصلاح کابینه را کلید بزند. آنچه از راهروهای مجلس به گوش می‌رسد این است که نمایندگان استیضاح سه وزیر دولت از جمله وزیر کار، نیرو و راه و شهرسازی را روی میز گذاشته‌اند، اما طبیعتاً به میان آمدن بهارستان چالش‌های دولت را بیشتر خواهد کرد.
فاصله‌گذاری با رادیکالیسم‌ها
از روزهای ابتدایی فعالیت دولت چهاردهم با دو خطر عمده مواجه بود، این خطر با گذشت یک سال از عمر دولت، پررنگ‌تر شده است. بدنه‌ای از اصلاح‌طلبان حامی دولت که عموماً توقعات ایدئالی از دولت‌ها دارند که حتی در جوامع توسعه‌یافته نیز در زمره دغدغه‌های طبقه متوسط آن‌ها نیز قرار نمی‌گیرد. نکته عجیب‌تر آن است که این طیف رادیکال اصلاح‌طلبی دولت را به‌خاطر عدم تحقق این وعده‌ها تحت فشار قرار می‌دهند و حتی تأکید می‌کنند که اگر دولت نمی‌تواند آن‌ها را برآورده کند، بهتر است استعفا دهد. بخش زیادی از این پیشنهادها نه در زمره دغدغه‌های دست‌چندم طبقه عادی قرار دارد و نه حتی در اولویت‌های طبقه متوسط جامعه. حتی با فرض برآورده شدن این انتظارات نیز جز مسکّن کوتاه‌مدت، احساس کارآمدی و پویایی دولت را به مردم منتقل نمی‌کند و بعد از مدتی مجدداً دغدغه‌های اصلی مردم از جمله معیشت به مطالبه اصلی و عامل اصلی نارضایتی از دولت تبدیل می‌شود. افتادن دولت در دام این نگاه‌های فانتزی آن را از پرداختن به ضروریات کشور دور می‌کند با این حال اما دولت در یک سال گذشته، توانست فاصله‌گذاری مناسبی با خواسته‌های غیرمعقول داشته باشد. در سمت دیگر طیف رادیکال مخالف دولت نیز از همان روزهای ابتدایی شروع به کار دولت چهاردهم اعمال فشار و بهانه‌جویی را شروع کردند. دست گذاشتن روی نقاط ضعف و القای ناکارآمدی دولت و حتی طرح استیضاح رئیس‌جمهور از جمله اقداماتی بود که طیف رادیکال مخالف دولت آن را آغاز کردند. در مواردی تلاش رادیکال‌های راست این بود که با دست گذاشتن روی موضوعات حاشیه‌ای و دست‌چندم سیاسی، اختلافات سیاسی را برجسته کنند و دعوای روزهای انتخاباتی را ادامه دهند. با افتادن دولت در دام دعواهای سیاست‌زده، قوه مجریه به جای آنکه بر مسائل اصلی مردم تمرکز کند بخش زیادی از توانش را روی پاسخ دادن به حملات طیف رادیکال جناح مقابل متمرکز خواهد کرد. رئیس‌جمهور اما در یک سال گذشته با این طیف رادیکال که به دنبال به حاشیه بردن دولت بودند هم فاصله‌گذاری کرد.
خطر سوم جدی‌تر است
اما جدای از خطرات رادیکال‌ها چالش اصلی‌ای که پیش روی دولت قرار دارد به خود کابینه برمی‌گردد. دولت در حال حاضر با چالش‌ها و بحران‌های متعددی در حوزه‌هایی مثل انرژی، آب و برق مواجه است. این چالش‌ها و بحران‌ها با حضور افراد کارآمد در دولت قابل مدیریتند، اما اگر افرادی که در کابینه حضور دارند از کارآمدی لازم برخوردار نباشند، دولت نمی‌تواند این بحران‌ها را مدیریت کند و در درجه بعدی نارضایتی مردم تشدید خواهد شد. در حال حاضر و در صورت نادیده گرفتن برخی از ناکارآمدی‌ها، کابینه و تیم دولت به اصلی‌ترین عامل برای ضربه زدن به دولت تبدیل خواهند شد و پس از آن نیز رادیکال‌ها فضا را برای گرفتن ماهی از آب گل‌آلود مناسب می‌بینند. انتظار اصلی از دولت این است که افراد کاربلد باتجربه را در دولت قرار دهد که هم توان مدیریت چالش را داشته باشند و هم احساس ناکارآمدی و رخوت در مدیریت به افکار عمومی منتقل نکنند. پیش از این و در آستانه یک‌سالگی دولت به این موضوع اشاره شد که با توجه به اینکه یک سال از عمر دولت گذشته و می‌توان سنجه‌ای از اقدامات مثبت و منفی دولت‌ها داشت، بهترین زمان برای آن است که دولت اصلاحاتی را برای کارآمد شدن کابینه آغاز کند. در میانه بحران‌های عدیده‌ای که در دولت وجود دارد، برخی از چهره‌های دولتی به گونه‌ای با برخی بحران‌ها از جمله کمبود انرژی، برخورد می‌کنند که گویی درک و نگاه درستی از سختی‌هایی که با آن‌ها مواجهند، ندارند. طبیعتاً ضروری است که تجدیدنظری در مورد حضور برخی از این افراد در دولت اعمال شود.
قبل از استیضاح فکری به حال اصلاح دولت کنید
برخی از این ناکارآمدی‌ها در دولت به درجه‌ای رسیده که خبرها از جمع‌آوری امضای نمایندگان برای استیضاح نزدیک به سه وزیر کابینه چهاردهم از جمله رفاه، راه و شهرسازی و نیرو به گوش می‌رسد. ورود احتمالی بهارستان به ناکارآمدی‌های برخی وزرای دولت و طرح سؤال از آن‌ها، اتفاق خوشایندی برای دولت نخواهد بود و این گمانه را تقویت می‌کند که یا دولت نسبت به ناکارآمدی‌های موجود از فرایند اجرای برخی اقدامات آگاه نیست و برآورد درستی ندارد، یا اینکه به این موضوع آگاه است اما به هر دلیلی قصد ندارد ترکیب کابینه و دولت را به هم بزند. بهترین تصمیم آن است که رئیس‌جمهور پیش از ورود علنی بهارستان برای استیضاح و طرح سؤال از وزرا اصلاحاتی را در دولت اعمال کند که هم نقاط ضعف دولت را جبران کند هم به کارآمدشدنش کمک کند. اگر دولت پیش از ورود بهارستان این اصلاحات را اعمال کند با چالش‌های کمتری مواجه خواهد شد اما در صورت ورود بهارستان و استیضاح وزرا، زیان‌های بیشتری متوجه دولت خواهد بود، از جمله آنکه فضایی در اختیار رادیکال‌ها قرار می‌دهد تا از این طریق دولت را تضعیف کنند، این شبهه نیز مطرح می‌شود که بهارستان تنها با انگیزه سیاسی دست به استیضاح زده است و در گام بعد زمینه اختلاف‌افکنی بین دولت و مجلس فراهم می‌شود. به طور کل، هرآنچه بعد از طرح استیضاح‌ها رخ دهد به نفع دولت نخواهد بود. تنها گزینه مطلوب پیش روی دولت آن است که با شناخت دقیق از ناکارآمدی‌ها و کم‌کاری‌ها، شجاعانه اصلاح را از کابینه شروع کند.
برکناری افرادی که عدم توانمندی آن‌ها نیز قابل مشاهده است به جای آنکه هزینه عدم توانمندی‌شان را به گردن دولت بیندازد، اثبات می‌کند که سوءمدیریت‌ها قائم به برخی اشخاص بوده و نباید آن را به دولت تعمیم داد. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بعد از یک سال نقاط قوت دولت برای افکار عمومی اثبات شده و رهبرانقلاب نیز در دیدار با اعضای هیئت دولت به آن اشاره کردند اما حالا فرصت آن است که کابینه چهاردهم فکری به حال نقاط ضعف دولت کند و برای ترمیم نقص‌ها چاره‌اندیشی کند. اولین گام برای اصلاح استفاده از سیاستمدارانی است که از پس مدیریت چالش‌ها در روزهای بحران بربیایند.
