انقلابی در داوری فوتبال | تکنولوژی ارزان که بحث داوری در ایران را نجات می‌دهد

همشهری آنلاین– حامد فوقانی: بازی شمس‌آذر و پرسپولیس در هفته یازدهم https://www.hamshahrionline.ir/news/997871/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D9%81-%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%DB%8C”>لیگ برتر ایران، بحث‌های داوری فراوانی داشت که البته با دخالت وی‌ای‌آر بسیاری از آنها حل شد. از عبور توپ از خط دروازه پیش از گل اورونوف گرفته تا بررسی خطای احتمالی انجام شده روی بازیکن شمس‌آذر پشت هجده‌قدم دروازه پرسپولیس و البته توپ برگشتی که فرشاد احمدزاده آن‌را تبدیل به گل سوم پرسپولیس کرد اما به دلیل آفساید رد شد. جدا از اعتراضات دو تیم، این چک کردن‌ها به دلیل کیفیت پایین بعضی از دوربین‌ها دو پیامد اصلی داشت؛ وقفه افتادن‌های طولانی حین بازی و افزایش میزان وقت‌های تلف شده تا ۱۰ دقیقه. این در حالی است که تکنولوژی جدیدی عرضه شده که می‌تواند فوتبال ایران را از این چالش بزرگ نجات دهد. این روش که برخلاف سیستم‌های حرفه‌ای، نیاز به دوربین‌های متعدد یا توپ‌های مجهز به تراشه ندارد، می‌تواند دنیای داوری و تحلیل فوتبال را متحول کند؛ به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران که استادیوم‌هایشان از نظر تجهیزات تصویری محدود هستند.

ردیابی سه‌بعدی توپ تنها با یک دوربین

سال‌هاست که دقت در تصمیم‌گیری‌های داوران فوتبال به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات ورزشی تبدیل شده است. از گل‌های مردودی گرفته تا هندهای مشکوک در محوطه، «دیده‌نشدن توپ» در لحظات حساس بارها سرنوشت مسابقات را تغییر داده است. سیستم VAR با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، همچنان در بسیاری از کشورها با مشکلات فنی روبه‌روست؛ از جمله نیاز به دوربین‌های متعدد، زاویه‌های پوششی پیچیده و هزینه‌های بالا.

محققانی در روسیه (Dmitrii Vorobev، Artem Prosvetov و Karim Elhadji Daou) با آزمایش بر پایه ویدیوهای مسابقات لیگ برتر روسیه به چنین فناوری دست پیدا کرده‌اند. بر اساس نتیجه‌های به دست آمده که می‌توان با استفاده از یک دوربین ساده پخش زنده — همان دوربین‌هایی که برای ضبط معمولی مسابقات به کار می‌روند — موقعیت توپ را بر اساس مختصات کامل X، Y و Z و با دقتی در حد سانتی‌متر تشخیص داد.

این روش برخلاف سیستم‌های حرفه‌ای مانند Hawk-Eye یا توپ‌های حساس به سنسور، حتی در شرایط سخت نیز عملکرد دقیقی دارد؛ از جمله:

• زمانی که توپ بین بازیکنان پنهان می‌شود
• هنگام حرکت سریع که تصویر تار می‌شود
• در صحنه‌های شلوغ محوطه جریمه
• در مسابقاتی که نور ضعیف‌تر است

در واقع، الگوریتم هوش مصنوعی با تحلیل هر فریم ویدئو، «جای احتمالی توپ» را حتی زمانی که کاملاً دیده نمی‌شود پیش‌بینی می‌کند. همین ویژگی، فناوری جدید را به گزینه‌ای جذاب برای استادیوم‌هایی تبدیل کرده که امکان نصب چندین دوربین یا تجهیزات گران‌قیمت را ندارند.

این فناوری چگونه کار می‌کند؟

در این فناوری، یک شبکه بینایی ماشین ابتدا توپ را در تصویر شناسایی می‌کند و سپس با استفاده از مدل‌سازی فضایی و تخمین عمق، موقعیت آن را روی زمین فوتبال ثبت می‌کند. نکته قابل‌توجه این است که همه این پردازش‌ها به صورت لحظه‌ای (Real-time) انجام می‌شود؛ یعنی کمک‌داور ویدئویی می‌تواند در همان لحظه موقعیت دقیق توپ را در مانیتور ببیند.

محققان در آزمایش‌های خود توانستند حتی در سرعت‌های بالا — لحظه شوت یا پاس‌های طولی — دقت را حفظ کنند. هرچقدر کیفیت فیلم بهتر باشد، دقت نیز افزایش پیدا می‌کند، اما حتی با دوربین‌های معمولی و ارزان هم نتیجه قابل‌قبول است.

مزیت بزرگ برای فوتبال ایران؛ VAR دقیق بدون تجهیزات پیچیده

یکی از چالش‌های اصلی اجرای VAR در ایران، کمبود دوربین‌های کافی در استادیوم‌هاست. بسیاری از ورزشگاه‌ها تنها ۲ یا ۳ زاویه تصویری دارند و همین موضوع اشتباه‌های فنی در اتاق VAR را افزایش می‌دهد. اما این فناوری جدید می‌تواند تا حد زیادی این مشکل را برطرف کند.

۱. تشخیص گل یا عبور کامل توپ از خط دروازه: بدون نیاز به حسگر یا دوربین خط گل، این فناوری می‌تواند مکان توپ را با دقت بالا محاسبه کند و مشخص سازد که توپ کاملاً از خط عبور کرده یا نه.

۲. آفسایدهای میلیمتری: وقتی توپ لحظه پاس داده می‌شود، VAR معمولاً مشکل دارد لحظه دقیق تماس پای بازیکن با توپ را تشخیص دهد. این فناوری می‌تواند «فریم دقیق ضربه» و مکان توپ را واضح‌تر مشخص کند.

۳. خطاهای محوطه جریمه و هندهای حساس: در صحنه‌هایی که توپ پشت چند بازیکن پنهان می‌شود، سیستم می‌تواند باز هم مسیر و محل برخورد توپ را تخمین بزند.

۴. کمک به تحلیل فنی برای باشگاه‌ها: باشگاه‌هایی که تجهیزات حرفه‌ای ندارند می‌توانند تنها با یک دوربین، تحلیل‌های دقیقی از سرعت پاس، شوت، الگوی حرکت توپ و تاکتیک‌ها داشته باشند.

بیشتر بخوانید:

https://www.hamshahrionline.ir/news/963724/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B6%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B6-%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D9%81%DB%8C”>تغییر بزرگ در زدن ضربه پنالتی از جام جهانی ۲۰۲۶ | شانس اضافی ممنوع

https://www.hamshahrionline.ir/news/997871/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D9%81-%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%DB%8C”>پرسپولیس با اورونوف پرید به صدر