مدیریت استقلال و پرسپولیس با قواعد بازار
سعیده محمد – ایده روز | شفافیت مالی و نظارت بر عملکرد مدیران، حفظ حقوق سهامداران و ورود افراد متخصص به هیاتمدیره
از جمله دستاوردهای استقالل و پرسپولیس در دوران پساواگذاری است.
وقتی ســه ســال پیش با جدی شدن واگذاری دو باشگاه استقلال و پرســپولیس، پای مسئولان سازمان
خصوصی‌سازی به ساختمان دو تیم در خیابان عالمه و خیابان شیخ بهایی تهران باز شد، آنها با بررسی دفترها
و صورت‌حساب‌های مالی این دو باشگاه با وضعیتی عجیبی روبرو شدند. با بلبشویی از حساب‌وکتاب‌هایی که با
هم نمی‌خواند، با یک سیستم مالی آشفته و بدون شفافیت و پول‌هایی که معلوم نبودازکجا آمده وکجاهزینه
شده است.در چنین شرایطی اولین گام خصوصی‌سازی دو باشگاه استقالل و پرسپولیس، اسفندماه 1400 با
فروش 10 درصد ســهام دو تیم در فرابورس برداشــته شد تا پس از نزدیک به 2 دهه، طلسم واگذاری دو تیم
شکسته شود. 5 اردیبهشت امسال هم 85 درصد سهام پرسپولیس به یک کنسرسیوم بانکی و 85 درصد سهام
اســتقالل به هولدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس واگذار شد تا عمالً این دو باشگاه از دولت منفک شوند.حال با
شروع دوران تازه تیم‌های فوتبال استقالل و پرسپولیس با مالکان جدید، سیستم مدیریتی و نوع اداره این دو
باشگاههم شاهد تحوالت زیادی خواهد بود. به‌خصوص که با توجه به وروددو باشگاه فوتبال بزرگ پایتخت به
فرابورس، باید تحت دستورالعمل حاکمیت شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اداره شوند،
دستورالعملی که باعث میشود تا این دو تیم در مباحث مالی، دوران متفاوتی را نسبت به قبل تجربه کنند.
مسائل مالی شفاف و اطالعرسانی میشود
یکی از مهم‌ترین چالش‌های باشــگاه‌های استقالل و پرسپولیس، نداشتن شفافیت مالی بود، چالشی که با
توجه به ورود دو تیم به فرابورس و چارچوب قوانینی که بر آن حاکم است، کمرنگ‌تر از گذشته خواهد شد و
این باشگاه‌ها را قانونمندتر خواهد کرد.
اگر چه ورود سازمان خصوصی‌سازی برای واگذاری سرخابی‌ها و منفک شدن آنها از وزارت ورزش، بیشتر
به فشــارکنفدراسیون فوتبال آسیادر مسیرگرفتن پروسه خصوصی‌سازی برمی‌گشت، با این حال، وروداین
دو تیم به فرابورس و عرضه سهام‌شــان، یک خروجی مهم داشــت: شفافیت مالی، فاکتوری که تا پیش از آن
دو باشگاه بزرگ فوتبال ایران از آن دوری می‌کردند و همین مسئله سبب شده بود تا با یک هرج و مرج و به
نوعی ولنگاری مالی و پولی روبرو باشند.
صحبت‌های حسین قربان‌زاده، رئیس وقت سازمان خصوصی‌سازی در سال 1401 درباره
وضعیت مالی دو باشگاه فوتبال استقالل و پرسپولیس به خوبی گویای شرایط دور از وضعیت
نرمال مالی آنها بود. او گفته بود: »صرافی برای واریزپول رضایت‌نامه محمد محبی به باشگاه
پرتغالی، از باشگاه استقالل ۲۰۰ هزاردالر می‌گیرداما ۹۰ هزارتادر حساب می‌نشیند و ۱۴۰
هزار دالر معلوم نیست کجاست و این آشفتگی است. ۲۵۰ هزار دالر بابت انتقال امیرحسین
حسین‌زاده، بازیکن استقالل به یک تیم بلژیکیبه حسابباشگاهواریز شده اما سندینداریم.
این معنی آشفتگی است و این مسائل بر سر باشگاه آوار میشود.«
یادر بخشــی دیگراز صحبت‌های قربان‌زاده به آشــفتگی حساب‌وکتاب‌های پرسپولیس
اشــاره شــده بود: »آپارتمانی به اسم پرسپولیس بودهکه االن خبری از آن نیست.در بخش
ابهامات مالی باشگاه پرسپولیس، یک مبلغ ۷۳ هزار دالر و یک آپارتمان وجود دارد.« این‌ها
البته تنها یک نوک قله یک کوه یخ بود.به گفته مســئوالن ســازمان خصوصی‌سازی با ورود
دو باشگاه فوتبال استقالل و پرسپولیس به فرابورس و عرضه سهام‌شان، شفافیت در این دو
تیم کلید می‌خوردتادر یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها، مسائلی مالی دو باشگاه سرو سامان پیدا
کند. به‌خصوص که عدم شفافیت مالی و قراردادهای بازیکنان و حامیان مالی،همواره یکی از
چالش‌های دو باشگاه استقالل و پرسپولیس در دهه‌های اخیر بوده است.
مدیران باشگاه‌ها به بهانه اینکه اطالعاتقراردادهاوهزینه‌هاییکه می‌کنند،محرمانه است،
از افشای اطالعات و شفافیت امتناع می‌کردند. پنهان بودن هزینه‌کردهای باشگاه در فوتبال
ایران زمینه‌سازفسادبزرگیشدهوزمینه را برایسوءاستفادهبرخیمدیران،مربیان، بازیکنان
ودالالن فراهم کرده اســت.حال با توجه به واگذاری اســتقالل و پرسپولیس، این دو باشگاه
به‌عنوان دو شرکتی که در فرابورس ثبت شده‌اند، ملزم به افشای مسائل مالی و شفاف‌سازی
درباره هزینه‌ها و درآمدهایشان بر اساس قانون هستند.
در ماده 5 دستورالعمل حاکمیت شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
تحت عنوان »افشــا و شفافیت«، آمده است: »چارچوب حاکمیت شرکتی باید این اطمینان
را فراهم نماید که تمام موضوعات بااهمیت مرتبط با شرکت، شامل وضعیت مالی، عملکرد،
جریان‌های نقدی، مالکیت و حاکمیت شرکتی به‌موقع و صحیح افشا میشود.«
در ماده 29 هم آمده است: »کلیه گزارش‌ها و اطالعات از جمله صورت‌های مالی ساالنه،
گزارش تفسیریمدیریت،گزارش فعالیت هیاتمدیره،گزارش کنترل‌هایداخلی،زمان‌بندی
پرداخت سود و گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت باید در مواعد مقرر، طبق
قوانینومقرراتمربوطه قبل ازبرگزاریمجمع، پسازافشادر سامانه رسمیافشایاطالعات
شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان )کدال(، از طریق پایگاه اینترنتی شرکت در اختیار عموم
قرار داده شود.«
دفاع از حقوق سهامداران
عالوهبرافشایگزارش‌هایمالیکه شفافیترادردوباشگاهاستقاللوپرسپولیسبه همراه
خواهد داشت، با توجه به واگذاری سرخابی‌هادر فرابورس، این دو تیم برخالف گذشته دارای
ســهامدارانی هستند که باید حقوق آنها حفظ شودودردستورالعمل حاکمیتی شرکت‌های
ثبت شده در بازار سرمایه، در این باره تاکیدات زیادی صورت گرفته است.
این در حالی اســت که در گذشته با توجه اینکه دو باشگاه بزرگ پایتخت تحت مالکیت
وزارتورزش ودولت بودند، تصمیم‌گیری‌ها چارچوبمعینی درراستایمنافع باشگاهنداشت
و همواره تصمیماتی که با منافع سیاسی و گروهی و حتی در مواردی شخصی آمیخته‌شده
بود، عالوه بر ضربه حیثیت باشــگاه، از نظرمالی و اقتصادی هم این دو باشــگاه فوتبال را با
خســارت‌های فراوانی روبرو می‌کرد.این چالش‌هــا با توجه به فضای مدیریتی جدید دو تیم
برطرف با توجه به وظایفی که در دستورالعمل اداره شرکت‌های فرابورسی آمده است، کمتر
می‌شــود. به گفته قربان‌زاده »االن مردم می‌توانند نظارت کنند عضوهیات‌مدیرههم همین
وظیفه را دارد اما شدیدتر.«در ماده 2 فصل دوم دستورالعمل حاکمیت شرکتی بازار بورس و
اوراق بهادار، برنظارت وهمچنین تصمیماتی که حقوق ذینفعان و سهامداران را مورد خدشه
قرار ندهد تاکید شده است. در بند یک ماده 2 آمده است: »چارچوب حاکمیت شرکتی باید
بازارهای شــفاف و منصفانه و تخصیص کارای منابع
