ارزشمندترین دارایی ژئوپلیتیکی ایران چیست؟ | ماجرای نمایش قدرت سنجیده ایران در تنگه هرمز

همشهری آنلاین – گروه سیاسی: پایگاه تحلیلی «مدرن دیپلماسی» در گزارشی، تحولات دریایی اخیر در حوزه آب‌های جنوبی ایران را مورد توجه قرار داده و تاکید کرده‌است که «تنگه هرمز» اهرمی استراتژیک در دست ایران برای مقابله با فشارهای سیاسی – اقتصادی محور غربی به‌حساب می‌آید.

این گزارش با تاکید بر وابستگی جهان به آبراه حیاتی «تنگه هرمز» و نقش‌آفرینی ایران، به برخی موارد اعمال قدرت جمهوری‌اسلامی در این منطقه، از جمله ماجرای توقیف نفتکش «سنت نیکولاس» در ژانویه ۲۰۲۴ اشاره کرد و نوشت: «این اهرم مبتنی بر یک واقعیت اقتصادی غیرقابل انکار است؛ اینکه صادرات ۲۰ تا ۲۱ درصد از منابع نفتی جهان و ۲۵ درصد از تجارت‌جهانی ال. ان. جی به تردد از تنگه هرمز متکی است. در نتیجه، هرگونه تنش در این منطقه، قابلیت ایجاد اختلال در بازارهای جهانی انرژی را دارد».

این گزارش با طرح این ادعا که «استفاده از تنگه هرمز به‌عنوان ابزاری برای دیپلماسی قهری، به بخشی از راهبرد استراتژیک گسترده‌تر ایران تبدیل شده‌است»، می‌افزاید: «براساس اطلاعات موجود، تنگه هرمز حیاتی‌ترین گلوگاه نفتی جهان است و ایران سابقه استفاده از طیف وسیعی از گزینه‌ها را برای ارسال پیام‌هایی درباره توانایی خود در ایجاد اختلال در بازارهای انرژی دارد».

نمایش قدرت سنجیده ایران

«مدرن دیپلماسی» در ادامه گزارش با اشاره به اینکه «اقدام‌های ایران در تنگه هرمز یک نمایش قدرت سنجیده است»، تصریح کرده‌است: «این نمایش قدرت یادآوری ملموسی برای جهان است با این پیام که تهران ارزشمندترین دارایی ژئوپلیتیکی را برای فشار بر اقتصاد جهانی در اختیار دارد، آن‌هم در شرایطی که احساس می‌کند با تحریم‌ها یا تهدیدهای نظامی تحت فشار قرار گرفته‌است».

این گزارش همچنین با تاکید بر اینکه «این مزیت نامتقارن ایران، ریشه در ترکیبی از جغرافیا و سرمایه‌گذاری استراتژیک در قابلیت‌های تخصصی دریایی دارد»، می‌افزاید: «اگرچه بودجه نظامی ایران بسیار کمتر از ابرقدرت‌هاست، اما تهران قابلیت‌های بسیار مؤثری در تنگه هرمز ایجاد کرده‌است. ناوگان قایق‌های تندرو، میدان‌های مین دریایی، سامانه‌های موشکی ساحلی و تاکتیک‌های هجومی از جمله این قابلیت‌هاست».

«مدرن دیپلماسی» با تاکید بر اینکه «ایران با این ابزارها کنترل و قدرت خود را با حداقل ریسک مالی نشان می‌دهد»، تصریح کرده‌است: «این نمایش واضحی از توانایی ایجاد اختلال در ۲۰درصد از عرضه نفت جهانی است».

این گزارش با اشاره به اینکه ایران با وجود تحریم‌های حداکثری آمریکا، به‌جای ضعف، قدرت و کنشگری خود را نشان می‌دهد، افزوده‌ است: «ایران با مختل کردن تنگه هرمز، منطق فشار را به‌صورت مؤثری، معکوس می‌کند؛ تحریم‌هایی که برای مهار در نظر گرفته شده‌اند، با تهدیدهایی برای ثبات انرژی جهانی مواجه می‌شوند».

بمب ساعتی در قلب اقتصاد جهانی

این گزارش قدرت دریایی ایران را «پیام قهری» سنجیده‌ای به واشنگتن و متحدانش می‌داند مبنی بر اینکه هزینه بن‌بست دیپلماتیک یا تشدید تحریم‌ها می‌تواند از طریق بحران در حیاتی‌ترین مسیر تجاری به‌شدت افزایش یابد؛ «بن‌بست در میز مذاکره می‌تواند به‌راحتی به آشفتگی در بازار جهانی نفت تبدیل شود».

در ادامه گزارش «مدرن دیپلماسی» عنوان شده‌است: «شواهد نشان می‌دهد سیاست فشارحداکثری، زمانی که با یک پیشنهاد دیپلماتیک روشن همراه نباشد، در واقع نتیجه‌ معکوس می‌دهد. همانطور که تحلیلگران بنیاد کارنگی اخیرا انتقاد کرده‌اند، این رویکرد تک‌بعدی هرگونه انگیزه‌ای را برای خویشتن‌داری ایران از بین می‌برد و در عوض، تهران را تشویق می‌کند با کارتی که دارد بازی کند: اختلال در تنگه هرمز».

این گزارش تحلیلی افزوده است: «ثبات تنگه هرمز یک کالای عمومی جهانی است و حفاظت از آن مستلزم مشارکت تمام جامعه بین‌المللی ذینفعان است. تا زمانی که ریشه مشکل، یعنی تحریم‌های حداکثری به‌عنوان تنها راه‌حل، مورد بررسی قرار نگیرد، تنگه‌هرمز همچنان یک بمب ساعتی در قلب اقتصاد جهانی خواهد بود».