ایران موفق به ساخت میکروسکوپ تداخلی با دقت پنج نانومتر شد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم،  شرکت دانش‌بنیان فناوری خلاء کهربا از دستاوردی تازه در حوزه تجهیزات اندازه‌گیری نانومتری رونمایی کرد؛ دستگاهی که به گفته فاطمه جعفریانی، مدیر طرح و توسعه شرکت، وابستگی کشور به عدسی‌های وارداتی مورد استفاده در میکروسکوپ‌های تداخلی را به‌طور کامل برطرف کرده است.

جعفریانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم گفت: هسته اصلی نوآوری در این پروژه، ساخت آبجکتیو تداخلی است؛ بخشی که پیش از این تنها در اختیار چند برند بزرگ مانند نیکون، زایگو و تیلور هابسون بوده و قیمت هر نمونه از آن بین 10 تا 20 هزار دلار برآورد می‌شده است. او تأکید می‌کند که شرکت، از یک مصرف‌کننده این قطعات، به تأمین‌کننده اپتیک‌های پیشرفته در منطقه تبدیل شده؛ حوزه‌ای که فعالان جهانی محدودی دارد.

بر اساس توضیحات وی، دستگاه توسعه‌یافته یک میکروسکوپ تداخلی نور سفید از نوع لینیک (Linnik) است. این معماری، برخلاف مدل‌های متداولی چون میرائو یا مایکلسون که به دلیل فاصله کاری کوتاه اجازه بررسی سطوح داخلی را نمی‌دهند، امکان داده‌برداری دقیق در عمق چند ده‌میلی‌متری را فراهم می‌سازد.

وی تصریح کرد: در این محصول با تکیه بر چینش متفاوت و استفاده از عدسی‌های میدان روشن با فاصله کاری بلند و فوق‌بلند، مشاهده جزئیات سطحی با وضوح نانومتری میسر شده است.

وی با اشاره به توانایی دستگاه در ارائه توپوگرافی سه‌بعدی، نقشه‌های آماری سطح و ترکیب روش‌های PSI و بیشینه‌سازی پوش فریزهای تداخلی یادآور می‌شود که دقت عمودی 5 نانومتر و امکان اسکن در بازه 40 نانومتر تا 12 میلی‌متر با بزرگنمایی تا 100 برابر از قابلیت‌های اصلی آن است. نمونه‌هایی چون بررسی داخلی سیلندر موتور خودرو بدون تخریب قطعه، برای نخستین‌بار در داخل کشور با چنین کیفیتی امکان‌پذیر شده است.

وی تصریح کرد: با وجود سابقه شرکت در ساخت میکروسکوپ تداخلی، وابستگی به عدسی‌های وارداتی همواره یک مانع کلیدی بوده؛ قطعاتی که علاوه بر هزینه بالا، در صورت خرابی تقریباً غیرقابل تعمیرند و ورودشان با دشواری جدی همراه است. به همین دلیل بومی‌سازی آبجکتیو در دستور کار قرار گرفت. وی اضافه می‌کند که در حال حاضر تنها شرکت «فتح نور میهن» نیز در ایران در این حوزه فعال است اما آبجکتیو آن همچنان وارداتی است.

جعفریانی درباره کاربردهای صنعتی دستگاه نیز توضیح می‌دهد: کنترل کیفیت سیلندرهای موتور، ارزیابی بلوک‌های استاندارد تست آلتراسونیک در صنایع نفت و نیرو، و سنجش‌های موردنیاز هوافضا و خودروسازی از جمله حوزه‌هایی هستند که اکنون می‌توانند بدون وابستگی خارجی از این فناوری استفاده کنند.

به گفته وی، فاصله کاری بلند آبجکتیو امکان انجام تست‌هایی مانند اندازه‌گیری در عمق 30 تا 40 میلی‌متری بلوک‌های UT را فراهم کرده؛ کاری که نمونه‌های رایج قادر به انجام دقیق آن نیستند.

وی اظهار کرد: قیمت میکروسکوپ‌های تداخلی وارداتی در بازار جهانی بین 50 تا 350 هزار دلار است، بنابراین واردات تنها 10 دستگاه هزینه‌ای چندبرابری خواهد داشت. در مقابل، محصول تولید داخل با قیمتی حدود 2 میلیارد و 200 میلیون تومان عرضه می‌شود که نشان‌دهنده صرفه‌جویی ارزی قابل توجه است.

این پروژه به گفته وی با همراهی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و ستاد نانو پیش رفته است. جعفریانی اعلام می‌کند که سال گذشته با طرح «ارتقای تجهیز آزمایشگاهی به تجهیز تجاری» آشنا شده‌اند و پس از ارائه پروپوزال، حمایت لازم برای تبدیل نمونه آزمایشگاهی به تجهیز قابل عرضه به بازار دریافت کرده‌اند. خروج آبجکتیو تداخلی از مرحله آزمایشگاهی و ورود به فاز تجاری نتیجه همین حمایت‌هاست.

جعفریانی می‌گوید: این شرکت دانش‌بنیان هر سال در بخش «ایران‌ساخت» حضور داشته اما در دوره جاری به دلیل رونمایی از این دستگاه جدید، غرفه اصلی را به خود اختصاص داده است.

وی یکی از چالش‌ها را شناخته‌نبودن شرکت نزد برخی فعالان بازار می‌داند؛ برای نمونه، یک شرکت مطرح تا مدت‌ها از وجود این مجموعه مطلع نبوده، در حالی که نیاز جدی به میکروسکوپ تداخلی برای بررسی میکروچیپ‌ها داشته است.اگر ستاد نانو بتواند ارتباط میان شرکت‌های فناور و تولیدکنندگان تجهیزات بومی را تقویت کند، رشد صنعت تجهیزات نانویی سرعت بیشتری خواهد گرفت. بازار هنوز به‌طور کامل با قابلیت‌های این محصول آشنا نشده، اما هر بار که نمونه‌های عملی توپوگرافی سه‌بعدی در حد نانومتر نمایش داده شده، مشتریان پس از مشاهده عملکرد واقعی اقدام به خرید کرده‌اند. 

انتهای پیام/