پرتاب 3 ماهواره ایرانی؛ گام تازه صنعت فضایی کشور

به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری ایده روز، مراسم پرتاب همزمان 3 ماهواره ایرانی به فضا، در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و با حضور سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مسئولان سازمان فضایی ایران برگزار شد.

این ماهواره‌ها با پرتابگر «سایوز» روسی به فضا پرتاب خواهند شد و حاضران در کانون پرورش فکری به صورت ویدیوکنفرانسی شاهد این پرتاب خواهند بود.

در ادامه این مراسم، حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران اظهار کرد: بسیار خوشحالم که با افتخار در خدمت شما هستم تا این روز بسیار مهم و مبارک برای صنعت فضایی ایران را در کنار هم جشن بگیریم.

نگاه تحولی در وزارت ارتباطات؛ لزوم ترویج صنعت فضایی در میان مردم

وی با تاکید بر اهمیت حوزه فضایی برای اداره کشور گفت: همکاران عزیزم و سازندگان ماهواره به قدر کافی راجع به مسائل فنی حوزه‌های صنعت فضایی صحبت می‌کنند، اما من می‌خواهم راجع به یک موضوع مهم دیگر صحبت کنم که در کشور کمتر به آن توجه شده و یکی از دلایل جمع شدن ما در اینجا نیز همین موضوع است؛ و آن موضوع «ترویج در صنعت فضایی» است.

سالاریه افزود: توسعه فنی و توسعه علمی همواره به عنوان یکی از موضوعات اصلی رشد فناوری کشور مورد توجه است، اما نگاه ما در مجموعه وزارت ارتباطات کاملاً تحولی است. معتقدیم بدون توجه به ترویج و بدون اینکه بتوانیم با زبان ساده با اقشار جامعه ارتباط برقرار کنیم، هر آنچه که در مجموعه وزارت ارتباطات برای رشد صنعت فضایی تلاش می‌شود، آن اثربخشی لازم را نخواهد داشت. موضوعی که ما دنبال می‌کنیم این است که فضا و پیشرفت‌های فضایی در بین آحاد مردم جایگاه پیدا کرده و یک مطالبه‌گری جدی برای آن به وجود بیاید.

صنعت فضایی بدون همراهی مردم و نخبگان رشد نمی‌کند

وی با مروری بر تاریخچه صنعت فضایی تصریح کرد: اگر به گذشته برگردیم، در قرن بیستم و دوران جنگ سرد، بلوک شرق و غرب برای اقتدارآفرینی در صنعت فضایی رقابت را شروع کردند. سال 1957 اولین ماهواره «اسپوتنیک-1» در مدار قرار گرفت و رقابت‌های فضایی آغاز شد. صنعت فضایی صنعتی هزینه‌بر است و رسیدن به فضا و اقتدارآفرینی در آن، بدون جاری و ساری کردن آن در بدنه مدیریتی و آحاد جامعه و بدون انگیزه‌بخشی امکان‌پذیر نیست.

سالاریه ادامه داد: اگر نگاه کنید، اغلب فیلم‌ها و انواع سریال‌های فضایی در همان دوران شروع شد. ما نمی‌توانیم بدون همراه کردن مردم و بدون جلب توجه نخبگان، رشد صنعت فضایی را ایجاد کنیم. این سه ماهواره‌ای که ملاحظه می‌کنید و ماهواره‌های دیگری که در ادوار گذشته طراحی و ساخته شده و در مدار قرار گرفته‌اند، حاصل شبانه‌روز خون دل خوردن متخصصین این صنعت است. ما در شرایطی هستیم که نیاز به تلاش دوچندان داریم و اگر انگیزه، صبر، استقامت، هوش و پشتکار بالا نباشد، این صنعت به جواب نمی‌رسد. ما در مجموعه وزارت ارتباطات به جد دنبال این هستیم که با ایجاد شور و اشتیاق در جامعه نخبگانی، پرتاب‌های فضایی و رخدادهای مهم این صنعت را در چشم مردم به نمایش بگذاریم.

در صنعت فضایی واژه‌ای به نام «شکست» نداریم

وی در خصوص ماهیت دشوار پروژه‌های فضایی توضیح داد: در حوادث و رویدادهای صنعت فضایی، شکست یکی از الزامات موفقیت و پیروزی است. ما هیچ‌وقت در صنعت فضایی واژه‌ای به نام «شکست» نداریم؛ عملیات فضایی یک آزمون است.

سالاریه با زبانی ساده خطاب به کودکان و نوجوانان حاضر در جمع تشریح کرد: وقتی یک ماهواره ساخته می‌شود، ابتدا از طراحی شروع شده و انواع محاسبات مهندسی و شبیه‌سازی‌ها انجام می‌شود. در نهایت زیرسامانه‌ها و اجزای مختلف ماهواره -که برای تصور بهتر باید گفت بعضاً چند ده هزار قطعه در یک ماهواره وجود دارد- باید در پیچیده‌ترین شرایط کنار هم کار کنند.

شرایط سخت «ماورای جو» و چالش‌های فنی

وی در پایان به تشریح شرایط فنی محیط فضا پرداخت و گفت: این قطعات باید در سخت‌ترین شرایط، یعنی «شرایط ماورای جو» کار کنند. در زمین، انتقال حرارت و دما به راحتی از طریق هوای اطراف انجام می‌شود، اما در فضا چیزی نداریم؛ پس چگونه انتقال حرارت صورت می‌گیرد؟ این‌ها باید طراحی شود و مکانیزم‌های مخصوص آن استخراج گردد.

وی افزود: همچنین در اتمسفر زمین بخش زیادی از تشعشعات پرانرژی گرفته می‌شود، اما در فضا این‌چنین نیست. به محض اینکه چند صد کیلومتر از زمین فاصله می‌گیرید -مثلاً این سه ماهواره که در مدار 500 کیلومتری قرار می‌گیرند- تشعشعات شروع می‌شود و اثرات حفاظتی زمین آنقدر کم می‌شود که ذرات پرانرژی وارد ماهواره شده، از اجزای آن عبور کرده و بعضاً آسیب وارد می‌کنند. بنابراین خرابی وجود دارد و ما انواع و اقسام شبیه‌سازی‌ها را به کمک نرم‌افزارهای توسعه‌یافته و تست‌های آزمایشگاهی بر اساس استانداردها انجام می‌دهیم تا شرایط فضایی را شبیه‌سازی کنیم.

چالش‌های پرتاب و قرارگیری در مدار؛ هر عملیات فضایی یک آزمون بزرگ است

سالاریه در ادامه به تشریح چالش‌های فنی مرحله پرتاب و استقرار در مدار پرداخت و گفت: هنگامی که یک ماهواره‌بر از زمین بلند می‌شود، انواع ارتعاشات (حرکت‌های با فرکانس بالا) در فرکانس‌های مختلف به بدنه ماهواره وارد می‌شود. ممکن است اجزای مختلف ماهواره در اثر این تکان‌ها و شتاب وارده، دچار نقص فنی شده و آسیب ببینند.

وی افزود: در مدار زمین نیز چالش‌هایی نظیر وجود انواع ذرات پرانرژی و اختلاف دمای شدید حاکم است. بعضاً اختلاف دما بین دو وجه مختلف ماهواره به بیش از 100 درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ پدیده‌ای که ما روی زمین به هیچ وجه تجربه نمی‌کنیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه تمام این شرایط در تست‌های زمینی شبیه‌سازی می‌شود، تأکید کرد: اما اگر ماهواره در مدار قرار نگیرد، تمام این شبیه‌سازی‌ها و تست‌ها ناقص باقی می‌ماند. به همین دلیل است که در حوزه فضایی، به سرانجام رساندن یک عملیات مداری، اتفاق بسیار بزرگی محسوب می‌شود و وقتی کشوری به این صنعت دست پیدا می‌کند، تمام دنیا به افتخار محققان و دانشمندان آن کلاه از سر برمی‌دارند.

انتهای پیام/